Home  
Life Style

ఈ 5 మందిని జీవితంలో ఎప్పటికీ నమ్మకూడదట..!

ప్రాచీన భారతీయ పండితుడు చాణక్యుడు రాసిన చాణక్య నీతి జీవితంలోని ప్రతి అంశాన్ని సరైన దృక్కోణం నుండి చూడటానికి మనల్ని ప్రేరేపిస్తుంది. జీవితంలోని వివిధ అంశాలను వివరించడానికి ఇది అనేక ముఖ్యమైన,  ఉపయోగకరమైన విషయాలను కలిగి ఉంది. జీవితంలో కొంతమంది నమ్మదగినవారు కారు.  ఇలాంటి వారితో స్నేహం చేయకూడదని ఆచార్య చాణక్యుడు చెబుతారు.  చాణక్యుడి ప్రకారం కొందరు  వ్యక్తులు మోసం చేయడానికి మాత్రమే చూస్తుంటారు.   అలాంటి  వారితో స్నేహం చేయడం వల్ల మానసిక,  భావోద్వేగ హాని  కలుగుతుంది.  కొంతమంది వ్యక్తులు ఎప్పుడూ స్నేహానికి విలువైనవారు కారు. చాణక్యుడు చెప్పిన ప్రకారం ఆ 5 రకాల వ్యక్తులు ఎవరో తెలుసకుంటే.. అబద్ధం చెప్పే వారు.. చాణక్యుడి ప్రకారం ఎప్పుడూ అబద్ధం చెప్పే వారితో ఎప్పుడూ స్నేహం చేయకూడదు. అబద్ధం చెప్పే వ్యక్తితో ఏ సంబంధంలోనూ స్థిరత్వం ఉండదు. అలాంటి వారు తమ స్వలాభం కోసమే అబద్ధాలు చెబుతారు.  సమయం వచ్చినప్పుడు మోసం కూడా చేయగలరు. మాట మీద నిలబడని వారు..   ఎటువంటి స్థిరమైన ఆలోచనలు లేనివారు,  తమ మాటల మీద నిలబడని వారు ఎప్పటికీ నమ్మదగినవారు కారు. ఒక వ్యక్తి  మాటలు చెప్పి  పదే పదే వెనక్కి తగ్గినప్పుడు,  ఆ మాటలకు తగినట్టు ఉండనప్పుడు  అతని ఉద్దేశాలు ప్రశ్నార్థకంగా మారతాయి. చాణక్యుడి ప్రకారం అలాంటి వ్యక్తులు తమ స్వార్థ ప్రయోజనాల కోసం ఏ సంబంధాన్ని అయినా మార్చుకోవచ్చు,  వారి సహవాసం ఎప్పుడైనా ఏ  వ్యక్తికి ద్రోహం చేయవచ్చు. స్వార్థపరులు.. స్వార్థపరులకు దూరంగా ఉండాలని ఆచార్య చాణక్యుడు సలహా ఇచ్చాడు . అలాంటి వ్యక్తులు తమ సొంత శ్రేయస్సు గురించి మాత్రమే ఆలోచిస్తారు.  ఇతరుల భావాలను గౌరవించరు. వారు సంబంధాలలో తమ సొంత ప్రయోజనాల గురించి మాత్రమే ఆలోచిస్తారు,  వారి పని పూర్తయిన తర్వాత వారు ఇతరులను వదిలివేస్తారు. అలాంటి వ్యక్తులు ఎప్పటికీ నిజమైన స్నేహితులుగా ఉండలేరు. వీరు మోసం చేయడంలో నిపుణులు. అలాంటి వారితో స్నేహం చేయడం మానుకోవాలి. అసూయపడేవారు.. మీ విజయాన్ని చూడలేని కొంతమంది మిమ్మల్ని ఎప్పుడూ విమర్శిస్తూ ఉంటారు. చాణక్యుడి ప్రకారం అలాంటి వ్యక్తులు ఎప్పటికీ మీకు మంచి స్నేహితులు కాలేరు. ఈ వ్యక్తులు మీ విజయం చూసి అసూయపడతారు,  వారికి అవకాశం దొరికినప్పుడల్లా మిమ్మల్ని కిందకు దించడానికి ప్రయత్నిస్తారు. వారితో స్నేహం చేయడం వల్ల మీ ఆత్మవిశ్వాసం బలహీనపడి, మీ విజయ మార్గంలో అడ్డంకులు ఏర్పడతాయి. అలాంటి వ్యక్తులు మీ వైఫల్యాన్ని మాత్రమే కోరుకుంటారు. కాబట్టి వారికి దూరంగా ఉండటం మంచిది. ప్రాముఖ్యత ఇవ్వని వారు.. మిమ్మల్ని అభినందించని,  ఎల్లప్పుడూ మిమ్మల్ని విస్మరించే వారు ఎప్పటికీ మంచి స్నేహితులుగా ఉండలేరు. చాణక్యుడి ప్రకారం జీవితంలో మీ ప్రాముఖ్యతను అర్థం చేసుకుని, మీ సహకారాన్ని అంచనా వేసే వ్యక్తులతో మీరు స్నేహం చేయాలి. మీరు ఎల్లప్పుడూ మీ కృషి, ప్రేమ,  అంకితభావాన్ని చూపించే వ్యక్తులు కానీ వారు మిమ్మల్ని ఎప్పుడూ విలువైనదిగా భావించరు. అలాంటి వ్యక్తులు మిమ్మల్ని మోసం చేయడమే కాకుండా మీ సమయాన్ని, శక్తిని కూడా వృధా చేయగలరు.                               *రూపశ్రీ.

పుస్తకమే పరిణితి చెందిన వ్యక్తిత్వానికి మూలం.. 

  పిల్లలకు ఒక వయసు రాగానే పుస్తకాలతో సావాసం మొదలవుతుంది. చాలా వరకు పిల్లల జీవితంలో పుస్తకాలు అంటే అవి పాఠ్యపుస్తకాలే ఎక్కువగా ఉంటాయి.  పిల్లలు ఎంత ఎక్కువ తరగతి పుస్తకాలు చదువుతూ ఉంటే తల్లిదండ్రులకు అంత తృప్తి.  వారు చదువులో బాగా రాణిస్తారని తల్లిదండ్రుల ఆశ.  అయితే పిల్లల జీవితం చదువులోనే కాకుండా విలువలు, వ్యక్తిత్వం,  మంచి అలవాట్లు,  గొప్ప గుణాలు వంటివి మాత్రం  పుస్తక పఠనం ద్వారానే సాధ్యమవుతుంది.  పుస్తక పఠనం అంటే పాఠ్య పుస్తకాలు చదవడం కాదు.  పిల్లలలో ఆలోచనలు కలిగించే, స్పూర్తిని కలిగించే,  ప్రేరణ కలిగించే విషయాలు కలిగిన పుస్తకాలు చదవడం.  గొప్ప వ్యక్తుల చరిత్రలు కావచ్చు, నీతి కథలు కావచ్చు, సామాజిక విషయాలకు సంబంధించినవి కావచ్చు.  ఇలాంటి వాటిని ప్రోత్సహించడానికి ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ 23 వ తేదీన ప్రపంచ పుస్తక దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటారు.  ఈ సందర్భంగా పుస్తక పఠనం గురించి,  ఈ పుస్తక దినోత్సవం గురించి కొన్ని ముఖ్యమైన విషయాలు తెలుసుకుంటే.. ఏప్రిల్ 23న  విలియం షేక్స్పియర్,  మిగ్యుల్ డి సెర్వంటెస్ వంటి గొప్ప సాహిత్యవేత్తలు మరణించారు. ఈ సాహిత్యవేత్తలకు  నివాళిగా ఈ తేదీని ప్రపంచవ్యాప్తంగా పుస్తక దినోత్సవంగా జరుపుకుంటారు. పుస్తకాలను చదవడం, ప్రచురించడం,  మేధో సంపత్తి రక్షణను ప్రోత్సహించడానికి యునెస్కో దీనిని వార్షిక వేడుకగా ప్రకటించింది. థీమ్.. ప్రతి సంవత్సరం లాగే ఈ ఏడాది పుస్తక దినోత్సవం సందర్భంగా థీమ్ ఏర్పాటయింది. "మీ మార్గాన్ని చదవండి: ప్రతి మనసుకు విభిన్న పుస్తకాలు" అనే థీమ్ ఈ ఏడాది ప్రవేశపెట్టారు.  ఈ థీమ్ చదవడాన్ని మొదలుపెట్టడాన్ని,  చదవడంలో వైవిధ్య ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది. ఇది పాఠకులను సాహిత్యం ద్వారా విభిన్న విషయాలు, దృక్పథాలు,  సంస్కృతులను అన్వేషించడానికి ప్రోత్సహిస్తుంది, సహానుభూతి,  ప్రపంచ అవగాహనను ప్రోత్సహిస్తుంది. చరిత్ర.. ప్రపంచ పుస్తక దినోత్సవాన్ని UNESCO 1995లో స్థాపించింది. ఈ ఆలోచన స్పానిష్ రచయిత విసెంటే క్లావెల్ ఆండ్రెస్ నుండి వచ్చింది. ఆయన రచయిత మిగ్యుల్ డి సెర్వంటెస్‌ను సత్కరించాలని కోరుకున్నారు. 1995 నుండి ప్రపంచ పుస్తక దినోత్సవం పాఠశాలలు, గ్రంథాలయాలు, రచయితలు,  ప్రచురణకర్తలు పాల్గొనే ఒక ప్రధాన ప్రపంచ కార్యక్రమంగా పరిణామం చెందింది. ఇది చదవడంలో ఆనందాన్ని వ్యాప్తి చేస్తుంది. UK,  ఐర్లాండ్ వంటి కొన్ని దేశాలలో, దీనిని మార్చిలో జరుపుకుంటారు, కానీ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఏప్రిల్ 23 న జరుపుకుంటారు. పుస్తకాలు చదివితే.. అక్షరాస్యతను ప్రోత్సహిస్తుంది..  పిల్లలు,  పెద్దలు పుస్తకాలు చదివితే అక్షరాస్యత స్థాయిలను పెంచేలా ప్రోత్సహిస్తుంది. ప్రచురణకు మద్దతు ఇస్తుంది..  ప్రపంచవ్యాప్తంగా రచయితలు, చిత్రకారులు,  ప్రచురణకర్తలు మద్దతు ఇచ్చినట్టు అవుతుంది. వారిని ప్రోత్సహిస్తుంది. ఊహాశక్తిని పెంపొందిస్తుంది..   చదవడం సృజనాత్మకత, పదజాలం,  విమర్శనాత్మక ఆలోచనను పెంచుతుంది. సంస్కృతులకు వారధిగా నిలుస్తాయి.. పుస్తకాలు విభిన్న నేపథ్యాలు,  అనుభవాల నుండి వచ్చిన వ్యక్తులను కలుపుతాయి. మార్పును ప్రేరేపిస్తుంది.. సాహిత్యం వ్యక్తిగత,  సామాజిక పరివర్తనను ప్రభావితం చేసే శక్తిని కలిగి ఉంటుంది.                                         *రూపశ్రీ.

కోటీశ్వరులు కావాలంటే సమయాన్ని ఎలా వినియోగించుకోవాలో తెలుసా?

  విజయం అంత సులువుగా ఎవరినీ వరించదు. జీవితంలో సక్సెస్ సాధించడం అనేది సమయాన్ని సద్వినియోగం చేసుకోవడం మీదనే ఆధారపడి ఉంటుంది. చాలా వరకు సొంతంగా ఎదిగి లక్షాధికారులు,  కోటిశ్వరులు అయిన వారి జీవితాలను పరిశీలిస్తే వారు సమయానికి ఎంత ప్రాధాన్యత ఇచ్చారో తెలుస్తుంది. సక్సెస్ ఫుల్ పర్సన్స్ ను ఇతరుల కంటే భిన్నంగా ఉంచేది ఈ సమయాన్ని సద్వినియోగం చేసుకునే గుణమే..  ఇంతకీ సక్సెస్ ఫుల్ పర్సన్స్ ఖాళీ సమయాన్ని ఎలా వినియోగించుకుంటారంటే.. సక్సెస్ ఫుల్ పర్సన్స్ తమకు లభించే ఖాళీ సమయాన్ని బంధాలు నిలబెట్టుకోవడం కోసం ఎంచుకుంటారు.  స్నేహితులు,  కుటుంబ సభ్యులు,  ఆత్మీయులతో మాట్లాడటం చర్చలు చేయడం,  ఆలోచనాత్మకంగా మాట్లాడటం ద్వారా సక్సెస్ ఫుల్ పర్సన్స్ కొత్త ఆలోచనలకు, కొత్త పనులకు శ్రీకారం చుడతారు. దీని వల్ల వారు ఎదుగుతూనే ఉంటారు. పుస్తకాలు చదవడం,  కొత్త విషయాల గురించి అణ్వేషించడం, అధ్యయనం చేయడం,  తమకు ఉన్న ఒత్తిడిని అధిగమించడానికి ప్రయత్నించడం,  గొప్ప వ్యక్తుల మాటలు, ఇంటర్వ్యూలు చదవడం, చూడటం మొదలైనవి చేయడం ద్వారా కొత్త విషయాలను తెలుసుకుంటారు. వాటిని అవసరమైన మెరకు తమ జీవితంలో వినియోగించుకుంటారు. ప్రతి ఒక్కరికి కొన్ని అభిరుచులు ఉంటాయి. అయితే సక్సెస్ ఫుల్ పర్సన్స్ మాత్రం పెయింటింగ్,  సంగీతం,  గార్డెనింగ్, వంట వంటి వాటిని ఇష్టమైన అభిరుచులుగా మార్చుకుంటారు. వీటిలో సమయం గడుపుతారు.  ఇలా వారు గడిపే సమయంలో వారికి కొత్త ఆలోచనలు పుడతాయట.  మెరుగైన ప్రణాళికలకు బీజం పడుతుందట. ఆరోగ్యంగా ఉండటం ప్రతి ఒక్కరికి అవసరం.  ఆరోగ్యంగా ఉంటేనే జీవితంలో మంచి స్థాయికి వెళ్లినా దాన్ని అస్వాదించగలగరు. అందుకే యోగ,  జాగింగ్.  స్విమ్మింగ్ వంటి కార్యాచరణలతో పాటు జిమ్ చేయడం ఇంట్లోనే వ్యాయామం చేయడం వంటివి తమ రోజులో బాగం చేసుకుంటారు. కళల పట్ల ఆసక్తి ఉన్నవారు,  ఏదైనా కళలో ప్రవేశం ఉన్నవారి ఆలోచనలు చాలా మెరుగ్గా ఉంటాయి.  వీరి ఆలోచనా పరిధి విస్తృతంగా ఉంటుంది. సామాజిక విషయాల పట్ల ఎప్పుడూ చురుగ్గా ఉంటారు.  సామాజిక కార్యకలాపాలలో భాగస్వాములు అవుతుంటారు. వ్యక్తి వేగంగా విజయం వైపు నడవడానికి ఇవి చాలా సహాయపడతాయి. కొత్త ప్రదేశాలను సందర్శించడం చాలామంది అలవాటు.   ఇది చాలా మందికి కొత్త ఆలోచనలను,  కొత్త అనుభవాలను ఇస్తుంది.  ఈ అనుభవాల నుండి కొన్ని కార్యాచరణలు రూపుదిద్దుకుంటాయి.                                                   *రూపశ్రీ.

మనిషికి ఉన్న అతిపెద్ద ఆయుధం ఇదే..!

  ఒక వ్యక్తి సానుకూలంగా ఉంటే, కష్టాలను అధిగమించడానికి ఎక్కువ సమయం పట్టదని చాణక్య నీతి చెబుతుంది. చాణక్యుడు డబ్బు గురించి తన అభిప్రాయాలను వివరంగా తన నీతి శాస్త్రంలో చెప్పాడు. నిజాయితీగా పనిచేసే వారికి తమ కష్టానికి తగిన ఫలితం లభిస్తుందని, తమ సమస్యలకు పరిష్కారాలు లభిస్తాయని ఆయన చెబుతారు. సంపద ఆనందాన్ని ఇచ్చినప్పటికీ, దానిని లాక్కుంటోంది. జీవితం ఎంత కష్టంగా అనిపించినా, సంపదకు మించిన ఒక ముఖ్యమైన  విషయాన్ని చాణక్యుడు  చెబుతాడు.  ఆ ముఖ్యమైన విషయం మనిషి జీవితంలో చాలా గొప్పదని,  మనిషి ఆ ఒక్క ఆయుధంతో జీవితంలో కావలసినది సాధించుకోగలడని చెబుతాడు. ఇంతకీ అదేంటో తెలుసుకుంటే.. జ్ఞానం కామధేనువు వంటిది.. చాణక్యుడి ప్రకారం జ్ఞానాన్ని సంపాదించడంలో ఎప్పుడూ వెనుకాడని వ్యక్తిని దుఃఖ మేఘాలు  తాకలేవు. జ్ఞాన శక్తితో వ్యక్తి విజయ శిఖరాన్ని చేరుకోగలడు. చాణక్యుడు ధనవంతుల కంటే జ్ఞానం, మేధావిగా ఉన్నవారిని గొప్పవారిగా నిర్వచించాడు. ఆర్థికంగా బలహీనంగా ఉన్నప్పటికీ, జ్ఞానం ఉన్న వ్యక్తిని ప్రతిచోటా గౌరవిస్తారు. జ్ఞానాన్ని సంపాదించడం అనేది కామధేనువు ఆవు లాంటిదని, అది మానవులకు అన్ని కాలాల్లోనూ అమృతాన్ని అందిస్తుందని, అందుకే జ్ఞానం ఎప్పుడు, ఎక్కడ అందుబాటులో ఉంటే అక్కడ సంపాదించాలని చాణక్యుడు చెప్పాడు. జ్ఞానం ఎప్పుడూ వృధా కాదని అన్నాడు. అనుభవంతో పాటు జ్ఞానం ఉంటే విజయం సిద్ధిస్తుంది.. జ్ఞానం,  అనుభవం ఒకే నాణేనికి రెండు వైపులా ఉంటాయి. ఒక వ్యక్తికి జ్ఞానం ఉంటుంది కానీ అతను ఆ పరిస్థితిలో జీవించినప్పుడే అతనికి అనుభవం లభిస్తుంది. ఒక వ్యక్తి తాను నేర్చుకున్న విషయాలను ఆచరించడం కూడా చాలా ముఖ్యం. అప్పుడే ఒక వ్యక్తి మంచి,  చెడుల మధ్య తేడాను బాగా గుర్తించగలడు. మానవ జీవితంలో జ్ఞానం ఎంత ముఖ్యమో అనుభవం కూడా అంతే ముఖ్యం. చాణక్యుడి ప్రకారం  ఒక వ్యక్తి అతిపెద్ద లక్ష్యాలను కూడా సులభంగా సాధించగల గుణం జ్ఞానం వల్ల మాత్రమే సాధ్యమవుతుంది. అయితే  జ్ఞానం గురించి ఎప్పుడూ గర్వపడకూడదు. పంచుకున్నప్పుడు జ్ఞానం పెరుగుతుంది.  దీనితో వ్యక్తి ఉన్నత స్థానాన్ని పొందుతాడు.                                      *రూపశ్రీ.

మనిషి వ్యక్తిత్వాన్ని ఎలా మార్చుకోవాలి?

ప్రతి మనిషీ తన జీవితంలో తన వ్యక్తిత్వం ఎలా ఉందో ఒకసారి గమనించుకుని విశ్లేషించుకుంటే  తను సరిగానే ఉన్నాడా లేదా తనని తాను మార్చుకోవాల్సిన అవసరం ఉందా అనే విషయం అర్థమవుతుంది. మనం చేసే ప్రతికార్యమూ, శరీరంలోని ప్రతిచలనమూ, మనం చేసే ప్రతి ఆలోచనా మనస్సులో ఒక విధమైన సంస్కారాన్ని కలిగిస్తుంది. ఈ సంస్కారాలు పైకి మనకు కనబడకపోయినా అంతర్గతంగా ఉండి అజ్ఞాతంగా పనిచెయ్యడానికి తగినంత శక్తిమంతాలై ఉంటాయి. ఇప్పుడీ క్షణంలో ఉన్న  స్థితి ఇంతకు క్రితం  జీవితంలో ఏర్పడివున్న సంస్కారాల సాముదాయక ఫలితం. నిజంగా వ్యక్తిత్వం అంటే ఇదే. ప్రతి మానవుడి స్వభావము అతనికి ఉన్న అన్ని సంస్కారాలచే నిర్ణయించబడుతుంది. మంచి సంస్కారాలు ప్రబలంగా ఉంటే వ్యక్తిత్వం మంచిదౌతుంది. చెడు సంస్కారాలు ప్రబలంగా వుంటే స్వభావం చెడ్డదౌతుంది.  ఒకవ్యక్తి ఎప్పుడూ చెడుమాటలను వింటూ, చెడు ఆలోచనలను చేస్తూ, చెడుపనులు చేస్తూవుంటే అతడి మనస్సు చెడు సంస్కారాలతో నిండి ఉంటుంది. అతడికి తెలియకుండానే అవి అతడి తలపులలో, చేతలలో తమ ప్రభావాన్ని చూపిస్తాయి. నిజానికి ఈ చెడు సంస్కారాలు సదా పని చేస్తూంటే చెడే వాటి ఫలితమౌతుంది. చెడు సంస్కారాల మొత్తం అతనిచే చెడుపనులను చేయించడానికి బలీయ ప్రేరకమవుతున్నది.  ఒకరి వ్యక్తిత్వాన్ని నిజంగా నిర్ణయించాలని చూస్తే అతడు చేసిన  మహత్కార్యాలను పరికించకూడదు. ప్రతి మూర్ఖుడూ ఏదో ఒకానొక సందర్భంలో వీరుడు కావచ్చు. మామూలు పనిలో నిమగ్నుడై ఉన్నప్పుడు మనిషిని గమనించాలి. ఒక గొప్ప వ్యక్తి నిజమైన వ్యక్తిత్వాన్ని అలాంటి పనులే వ్యక్తం చేస్తాయి. గొప్ప సందర్భాలు అట్టడుగు వ్యక్తిని సైతం ఏదో కొంత గొప్పదనం సంతరించుకొనేలా చేస్తాయి. కాని ఎక్కడ ఉన్నప్పటికీ సర్వదా ఎవరు గుణసంపన్నుడో అతడే నిజానికి మహోన్నతుడు.  మన భావనలు తీర్చిదిద్దిన మేరకే మనం రూపొందుతాం కాబట్టి  భావనల విషయంలో శ్రద్ధ వహించాలి. మాటలు అప్రధానం. భావనలు సజీవాలు, అవి సుదూరాలకు పయనిస్తాయి. మన ప్రతి భావన మన స్వీయ నడవడితో మిశ్రితమై ఉంటుంది.. మంచి పనులు చేయడానికి నిరంతర దీర్ఘకాలం ప్రయత్నం అవసరం. అది ఫలించకపోయినా మనం కలత చెందకూడదు. మనం చేసే ప్రతి కార్యం  సరస్సు పైభాగంలో చలించే అల లాంటిది. ఇదంతా అభ్యాసమే.. మనం సజ్జనులుగా ఉన్నా, దుర్జనులుగా ఉన్నా అంతా అభ్యాస ఫలితమే. కాబట్టి ఒక అభ్యాసాన్ని అలవాటు చేసుకోవటం లేదా వదలిపెట్టటం మన చేతులలోనే ఉంది. అందుకని ప్రస్తుతమున్న మన స్వభావం గూర్చి మనం నిరాశ చెందనవసరం లేదు.  ఒకవ్యక్తి ఎంత చెడ్డవాడైనాసరే, 'అతనిక మంచివాడు కాలేడు' అని చెప్పవద్దు. ఎందుకంటే, అతని ప్రస్తుత ప్రవర్తన అతను గతంలో చేసిన పనుల ఫలితం. అదే అతను కొత్తగా కొన్ని పనులు మొదలుపెట్టి మంచి మార్గంలో ప్రయాణిస్తే అతను తన వ్యక్తిత్వాన్ని మార్చుకుని మంచిగా ఎదిగే అవకాశం ఉంటుంది.  మనిషి తన వ్యక్తిత్వాన్ని అలాగే మార్చుకోవాలి.                                     ◆నిశ్శబ్ద.

వారసత్వమే భారతదేశ గొప్ప నిధి.. 

  ప్రయాణం చాలామందికి ఇష్టమైన పని.  కొందరు జట్టుగా ప్రయాణించడానికి ఇష్టపడతారు. మరికొందరు ఒంటరిగా ప్రయాణించడానికి ఇష్టపడతారు. కొందరు ప్రకృతి మధ్య ప్రయాణిస్తూ ఆస్వాదిస్తారు.  మరికొందరు చరిత్ర తెలుసుకుంటూ ఆశ్చర్యపోతుంటారు.  భారతదేశం గొప్ప సంపదకు పుట్టినిల్లు. ఈ సంపద ఏది అంటే చారిత్రక సంపద.   భారతదేశంలో చారిత్రక ప్రదేశాలు ఎన్నో ఉన్నాయి. ఒక ప్రదేశం వెనుక ఉన్న కథలు దానిని మరపురానివిగా చేస్తాయని ప్రతి అనుభవజ్ఞుడైన ప్రయాణికుడికి తెలుసు. అందుకే ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ 18న  ప్రపంచ వారసత్వ దినోత్సవం  జరుపుకుంటారు. అధికారికంగా అంతర్జాతీయ స్మారక చిహ్నాలు,  ప్రదేశాల దినోత్సవం అని పిలుస్తారు.  ఇది మానవత్వాన్ని,   సాంస్కృతిక,  సంప్రదాయాలను  అందరికి పరిచయం చేసే వేదిక అవుతుంది.  ఈ సందర్భంగా ప్రపంచ వారసత్వ దినోత్సవం గురించి తెలుసుకుంటే.. ప్రపంచ వారసత్వ దినోత్సవాన్ని 1982లో ఇంటర్నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆన్ మాన్యుమెంట్స్ అండ్ సైట్స్ (ICOMOS) ప్రతిపాదించింది.   దీనిని 1983లో UNESCO అధికారికంగా ఆమోదించింది. ఇది ఏప్రిల్ 18వ తేదీ ఆమోదించడంతో  అప్పటి నుండి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న దేశాలు తమ వారసత్వాన్ని ప్రదర్శించడానికి, స్థిరమైన పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహించడానికి,  స్మారక చిహ్నాలు,  చారిత్రక ప్రదేశాలను రక్షించడానికి ఈ రోజును జరుపుకుంటున్నాయి. థీమ్.. ప్రతి ఏడాది లాగే ఈ సంవత్సరం కూడా ప్రపంచ వారసత్వ దినోత్సవ సందర్భంగా థీమ్ ప్రకటించారు. "విపత్తులు,  సంఘర్షణల నుండి ముప్పులో ఉన్న వారసత్వం: 60 సంవత్సరాల ICOMOS చర్యల నుండి సంసిద్ధత మరియు అభ్యాసం".  ఇదే ఈ ఏడాది థీమ్.  ఇది మన దేశానికి దగ్గరగా ఉంది. వాతావరణ మార్పు, పట్టణ విస్తరణ,  భౌగోళిక రాజకీయ అశాంతి ప్రపంచంలోని అత్యంత విలువైన ప్రదేశాలలో కొన్నింటిని ప్రశ్నార్థకం చేస్తున్నాయి. 2025 లో ఆరు దశాబ్దాల వారసత్వ రక్షణ నుండి స్థితిస్థాపకతను పెంపొందించడం,  నేర్చుకోవడంపై దృష్టి కేంద్రీకరించబడింది. ఇది ప్రయాణికులకు ఒక మేల్కొలుపుతో కూడిన ఆహ్వానం.  ప్రయాణికులు బాధ్యతతో ఉంటూ వారసత్వ ప్రదేశాలను సంరక్షించాల్సిన అవసరం ఉంది. ప్రపంచ వారసత్వ దినోత్సవం ప్రయాణికులకు ఎందుకు ముఖ్యమైనది ప్రతి యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం - అది పురాతన గుహ అయినా,  శిథిలావస్థ ప్రదేశం అయినా, వేరే ఏదైనా  మానవ చరిత్రలో ఒక సజీవ అధ్యాయం. ఆసక్తిగల ప్రయాణీకుడికి, ఈ ప్రదేశాలు కేవలం గమ్యస్థానాలు మాత్రమే కాదు - అవి ఒక సంస్కృతికి, చరిత్రకు సాక్ష్యాలు. ఏప్రిల్ 18న ప్రపంచ వారసత్వ దినోత్సవం ప్రపంచాన్ని అన్వేషించవలసిన ప్రదేశంగా మాత్రమే కాకుండా, రక్షించవలసిన వారసత్వంగా చూడమని మనల్ని సవాలు చేస్తుంది. భారతదేశం.. భారతదేశం ఒక సజీవ మ్యూజియం. దాని ప్రకృతి దృశ్యంలో చెల్లాచెదురుగా ఉన్న 43 యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి.  తాజ్ మహల్ నుండి ఆధ్యాత్మిక ఎల్లోరా గుహల వరకు ప్రతి ప్రదేశం నిర్మాణ నైపుణ్యం, ఆధ్యాత్మిక లోతు,  సాంస్కృతిక గొప్పతనాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.                                  *రూపశ్రీ.

యేసు ప్రభువు మరణానికి నీరాజనం..

  గుడ్ ఫ్రైడే క్రైస్తవ ప్రజలకు ముఖ్యమైన రోజు. క్రైస్తవ మతంలోని ప్రజలు ఈ రోజును ప్రభువైన యేసు త్యాగాన్ని గుర్తుచేసుకుంటూ జరుపుకుంటారు. గుడ్ ఫ్రైడే నాడు, యేసుక్రీస్తును శారీరకంగా,  మానసికంగా హింసించిన తర్వాత యూదు పాలకులు సిలువ వేశారు. అలా సిలువ వేసిన  రోజు శుక్రవారం. అందుకే దీనిని గుడ్ ఫ్రైడే అని పిలుస్తారు. దీనిని బ్లాక్ ఫ్రైడే అని కూడా అంటారు. ఈ రోజున క్రైస్తవులు ప్రభువైన యేసుక్రీస్తును స్మరించుకుంటారు. దీని గురించి పూర్తీగా తెలుసుకుంటే.. ఈస్టర్ ఆదివారం కంటే రెండు రోజుల ముందు గుడ్ ఫ్రైడే జరుపుకుంటారు. ఈ రోజున చర్చిలలో ప్రత్యేక ప్రార్థన సమావేశాలు నిర్వహిస్తారు. భక్తులు ఉపవాసం ఉండి శాంతి, కరుణ,  సేవ  సందేశాలను గ్రహిస్తారు. ప్రేమ, క్షమ,  త్యాగం వంటి యేసుక్రీస్తు జీవితం,  బోధనలు ఈ రోజున ప్రత్యేకంగా గుర్తుచేసుకుంటారు. శుక్రవారం నాడు ప్రభువైన యేసు చెప్పిన చివరి ఏడు మాటలను జ్ఞాపకం చేసుకోవడానికి ప్రత్యేక ఆరాధన సేవలు ఉంటాయి. ప్రధాన ఆరాధన సేవ మధ్యాహ్నం 12 గంటల నుండి 3 గంటల మధ్య జరుగుతుంది - ఇది యేసుక్రీస్తు సిలువ వేయబడి మరణించిన సమయం అని నమ్ముతారు.  దేవుని కుమారుడని చెప్పుకున్నందుకు యూదు మత నాయకులు యేసును దైవదూషణకు ఖండించారు. వారు ఆయనను రోమన్ల వద్దకు తీసుకువచ్చారు.  వారి నాయకుడు పొంటియస్ పిలాతు యేసును సిలువ వేయమని శిక్ష విధించాడు. బైబిల్ ప్రకారం యేసును బహిరంగంగా కొట్టారని,  జనసమూహం ఎగతాళి చేస్తున్నప్పుడు వీధుల గుండా బరువైన చెక్క సిలువను మోసుకెళ్ళమని బలవంతం చేశారని చెబుతున్నాయి. చివరికి ఆయన మణికట్టు,  పాదాలతో సిలువకు మేకులు కొట్టారు. ఆయన చనిపోయే వరకు అక్కడే సిలువపై వేలాడుతూనే ఉన్నాడు. ఆయన మరణం మానవాళి పాపాలను మన్నించడానికి,  తన తండ్రి అయిన దేవునితో తిరిగి ఏకం కావడానికి మార్గం చూపిస్తుందని నమ్ముతారు.           *రూపశ్రీ.

వేసవిలో వాటర్ ట్యాంక్ లో నీరు వేడిగా ఉన్నాయా? ఇలా చేస్తే చల్లగా ఉంటాయ్..!

    వేసవి వేడి చాలా ఇబ్బందికరమైనది. వేసవి కాలంలో అన్నీ చల్లగా ఉండాలని అనుకుంటాం.  ముఖ్యంగా ఇంట్లో కుళాయి ఆన్ చేయగానే వచ్చే నీరు చల్లగా ఉంటే బాగుంటుందని అనుకుంటాం.  కానీ వాటర్ ట్యాంకులు మేడ మీద ఉండటంతో  ఎండకు ట్యాంక్ లో నీరు చాలా వేడిగా మారుతుంది.  కుళాయి నుండి కూడా బాగా వేడిగా ఉన్న నీరే వస్తుంది.  బాత్రూమ్ కు వెళ్ళినా,  ఇంట్లో సామాన్లు కడుక్కోవాలన్నా, రోజువారి పనుల కోసం వేడిగా ఉన్న నీరు వాడాలి అంటే చాలా ఇబ్బందిగా ఉంటుంది. అలా కాకుండా ఎంత ఎండలో అయినా వాటర్ ట్యాంక్ లో నీరు చల్లగా ఉండాలంటే కొన్ని టిప్స్ పాటించాలి.  వీటి వల్ల వాటర్ ట్యాంక్ లో నీరు సాధారణ రోజుల్లో ఉన్నట్టు ఉంటుంది.  దీని గురించి తెలుసుకుంటే.. కావలసిన వస్తువులు.. ధర్మకోల్ షీట్స్ సిజర్స్ టేప్ జనపనార సంచులు ప్లాస్టిక్ తాడు ఎలా చేయాలంటే.. మొదట వాటర్ ట్యాంక్ వేసవి ఎండలకు దెబ్బతినకుండా ఉండాలన్నా, వాటర్  ట్యాంక్ సురక్షితంగా ఉండాలన్నా ఇంటి పై భాగంలో వాటర్ ట్యాంక్ ఉంచిన చోట ఒక చిన్న షెడ్ ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. ఈ షెడ్ కింద వాటర్ ట్యాంక్ ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. ఇది వాటర్ ట్యాంక్ దెబ్బతినకుండా కాపాడుతుంది. ధర్మకోల్ షీట్స్.. ధర్మకోల్ షీట్స్ పలుచగా ఉన్నవి తీసుకోవాలి. ఈ షీట్స్ ను ట్యాంక్ చుట్టూ టేప్ సహాయంతో ఎక్కడా గ్యాప్ లేకుండా అతికించాలి. ట్యాంక్ మూతకు కూడా దీన్ని అతికించవచ్చు. ధర్మకోల్ షీట్ మంచి ఇన్సులేటర్ గా పనిచేస్తుంది.  బయటి ఉష్ణోగ్రతను లోపలికి రాకుండా నిరోధిస్తుంది. జనపనార సంచులు.. ధర్మకోల్ షీట్స్ ను ట్యాంక్ చుట్టూ అతికించిన తరువాత జనపనార సంచులను ధర్మకోల్ షీట్స్ మీద చుట్టూ కట్టాలి.  ఈ సంచులు జారిపోకుండా ప్లాస్టిక్ తాడు సహాయంతో గట్టిగా బిగించాలి.  ట్యాంక్ మూతకు కూడా ఇలా చేయవచ్చు. ఇలా చేసిన తరువాత ప్రతి రోజూ ఉదయం ట్యాంక్ ను కాస్త నీటితో తడపాలి.  జనపనార తడి కారణంగా ట్యాంక్ లోని నీరు చల్లగా ఉంటాయి.  వేసవిలో ట్యాంక్ లో నీరు చాలా వేడిగా ఉంటాయి అనే సమస్య ఎదురుకాదు.                             *రూపశ్రీ.

ఆడవాళ్ల మాట వినడమంటే చిన్నతనమా? మీకు తెలియని నిజాలు ఇవి..!

  గత కొన్ని సంవత్సరాల నుండి గమనిస్తే ఆడవాళ్లు వంటింటి కుందేళ్ల స్థానం నుండి మల్టీ టాస్కర్లు గా ఎదిగారు.  ఇంటి పని,  వంటి పని, ఉద్యోగంతో పాటు ఆర్థిక విషయాలు కూడా చూసుకుంటున్నారు. అయినా సరే పెళ్లి తర్వాత ఆడవాళ్ల పాత్ర చాలా వరకు తగ్గించాలని చూస్తారు మగవారు. ఇంటి విషయాలలో మగవారు తమ మాటే నెగ్గాలని అనుకుంటూ ఆడవారి మాటను లెక్కచేయరు. కానీ మహిళల గురించి చాలామందికి తెలియని కొన్ని నిజాలను అధ్యయనాలు బయటపెట్టాయి. ఆడవారికి ఏమీ తెలియదు.. వారికి ఏమీ చెప్పక్కర్లేదు అనుకోవడం మాత్రమే కాదు.. ఆడవారి మాట వినకుండా విస్మిరించే మగవారు తప్పక తెలుసుకోవాల్సిన కొన్ని నిజాలు ఉన్నాయి. ఒక అధ్యయనం వెలువరించిన వివరాల ప్రకారం.. మహిళల నుండి సలహాలు తీసుకోవడం వల్ల నిర్ణయం తీసుకునే సామర్థ్యం మెరుగుపడుతుందట.  మహిళల నుండి సలహాలు తీసుకోవడం వల్ల సమస్యలను పరిష్కరించే సామర్థ్యం మెరుగుపడుతుందని,  తప్పులు చేసే అవకాశాలు తక్కువగా ఉంటాయని పరిశోధకులు కనుగొన్నారు. అందుకే పురుషులు స్త్రీల మాట వినాలని అంటారు. మహిళల విషయానికి వస్తే.. మహిళలు  చాలా కోణాలను   పరిగణలోకి తీసుకుంటారు, సహకారాన్ని ఇష్టపడతారు . మహిళల ఆలోచనలు  పురుషుల కంటే సమతుల్య దృక్పథాన్ని అందిస్తాయి, ఇది ఎక్కువ  విజయావకాశాలకు దారితీస్తుంది. వారి ఆలోచనా విధానం పురుషుల ఆలోచనా విధానానికి చాలా భిన్నంగా ఉంటుంది. ఒక నిర్దిష్ట నిర్ణయం ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుందో వారు అంచనా వేయగలరు. పురుషులు ఇంట్లో,  కార్యాలయంలో మరింత సవాలుతో కూడిన నిర్ణయాలు తీసుకుంటారు.  ఇంట్లో,  కార్యాలయంలో మహిళల దృక్పథం  ప్రాముఖ్యతను కూడా హైలైట్ చేస్తుంది. తన సలహా తీసుకోవడం వల్ల దీర్ఘకాలిక విజయమే కాకుండా, మానసిక ఆరోగ్యం,  ఇరువురి మధ్య  ఆనందం కూడా మెరుగవుతుంది. ఇంట్లో పిల్లలు ఉంటే వారి ముందు భార్యాభర్తలు  ఒక జట్టులా ఉంటారు. తరచుగా పిల్లల ముందు పురుషులు తమ భార్యలను తిడతారు.  ఇది వారి ఆత్మగౌరవాన్ని తగ్గిస్తుంది. అయితే  సమస్యలను ప్రైవేట్‌గా పరిష్కరించుకోవాలి.  భార్య గృహిణి అయినప్పటికీ, ఆర్థిక నిర్ణయాల కోసం  ఎల్లప్పుడూ ఆమె దగ్గరికి వెళ్లాలి. అది పొదుపు అయినా లేదా పెట్టుబడుల గురించి అయినా. ఆమె దాని సాంకేతిక అంశాలలోకి వెళ్ళలేకపోయినా, దానిని ఎలా చేయాలో,  మీరిద్దరూ కుటుంబంగా ప్రతి నెలా ఎంత ఆదా చేయాలో ఆమె మీకు చెప్పగలదు. పిల్లల ముందు ఒక జట్టుగా ఉండాలంటే, అది కిరాణా సామాను కొనడం లాంటి చిన్నదైనా లేదా కారు కొనడం లాంటి పెద్దదైనా  కలిసి మాట్లాడుకోవాలి.  ప్రతిదానిపైనా ఆమె అభిప్రాయాన్ని తీసుకోవచ్చు. దీని వలన    జీవితంలోని ప్రతి అంశంలోనూ తాను కూడా ఉన్నానని భార్య భావిస్తుంది. ఇది ఆడవారికి ఎంతో సంతోషాన్ని ఇచ్చే అంశం.                                            *రూపశ్రీ.

ఆంధ్ర నవయుగ వైతాళికుడు.. 

  కందుకూరి విరేశలింగం అనగానే అందరికీ ఉద్యమ స్పూర్తి గుర్తుకు వస్తుంది.  స్త్రీల కోసం పాటు పడిన సంఘసంస్కర్తలలో కందుకూరి విరేశలింగం తెలుగు ప్రజల గుండెల్లో గొప్ప స్థానం సంపాదించారు.  ఈయనను నవయుగ వైతాళికుడు అని పిలుస్తారు. భారత ప్రభుత్వం కందుకూరి విరేశలింగం ను రావు బహదూర్ అనే బిరుదుతో సత్కరించింది.  ఏప్రిల్ 16, 1848లో ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని రాజమండ్రిలో జన్మించారు. ఆయన జయంతి సందర్బంగా ఆయన గూర్చి తెలుసుకుంటే.. కందుకూరి విరేశలింగం గూర్చి.. వీరేశలింగం ఒక సనాతన బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించాడు. ఈయన కేవలం నాలుగు సంవత్సరాల వయసులో ఉన్నప్పుడు  తండ్రి మరణించాడు. దీంతో ఈయన  తన మామ వద్ద పెరిగాడు. విరేశలింగం గారి  విద్యా నైపుణ్యం,  స్నేహపూర్వక స్వభావం  పాఠశాల రోజుల్లో మంచి గుర్తింపు తెచ్చిపెట్టాయి. 1869లో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేసిన తర్వాత, ఒక గ్రామంలో పాఠశాల ఉపాధ్యాయుడిగా తన వృత్తిని ప్రారంభించాడు. వీరేశలింగం తెలుగు, సంస్కృతం,  ఆంగ్ల భాషలలో ప్రావీణ్యం సంపాదించారు. ఆయన తెలుగులో మొదటి నవలను రచించారు,  తెలుగు సాహిత్యానికి ఆత్మకథ,  వ్యాస ప్రక్రియలను పరిచయం చేశారు. ఆధునిక విజ్ఞాన శాస్త్రంపై మొదటి తెలుగు పుస్తకాన్ని కూడా రాశారు.  అనేక ఆంగ్ల రచనలను తెలుగులోకి అనువదించారు. తెలుగు సమాజ సంస్కరణకు ఆయన చేసిన గణనీయమైన కృషి ఎంతో గౌరవనీయమైనది. అయితే రాజా రామ్ మోహన్ రాయ్,  కేశుబ్ చంద్ర సేన్ వంటి సామాజిక సంస్కర్తలతో పోలిస్తే ఆంధ్రప్రదేశ్ వెలుపల ఆయన కీర్తి పరిమితం. ఆయన మహిళల హక్కులకు చాలా మద్దతు ఇచ్చారు.  మహిళల హక్కుల గురించి చాలా  విస్తృత రచనలు చేశారు. బాల్య వివాహాలను,  యువతులను వృద్దులతో  వివాహం చేసే ఆచారాన్ని ఆయన ఖండించారు. వితంతు పునర్వివాహాన్ని కూడా ఆయన సమర్థించారు. విరేశలింగం గారి  రాడికల్ ఆలోచనలు,  పదునైన విమర్శలు అతన్ని చాలా మంది విమర్శకులకు,  ప్రజల ఎగతాళికి గురి చేశాయి. స్త్రీలను ఎల్లప్పుడూ ద్వితీయ పౌరులుగా పరిగణించరని వాదించడానికి ఆయన పురాతన గ్రంథాలను ఉపయోగించారు. రామాయణంలో, శ్రీరాముడు ఎల్లప్పుడూ సీతతో సభలో ఎలా ఉండేవాడో ఆయన నొక్కి చెప్పారు.   మహిళల పరిస్థితి దిగజారినప్పుడు భారతదేశం యొక్క క్షీణత ప్రారంభమైందని ఆయన నమ్మాడు. ఆయన బాలికలు,  మహిళల కోసం పాఠశాలలను స్థాపించాడు.  డిసెంబర్ 11, 1881న ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో మొదటి వితంతు పునర్వివాహాన్ని జరిపించాడు.  ఇది సంప్రదాయవాద సమాజం నుండి తీవ్ర విమర్శలను ఎదుర్కొంది. సమాజం ఎంతగానో అవమానించినా, ఆయన తన జీవితకాలంలో దాదాపు 40 మంది వితంతువులకు పునర్వివాహం చేయించాడు. మహిళల హక్కులు,  విద్యను ప్రోత్సహించడానికి ఆయన వివిధ పత్రికలు,  జర్నల్స్‌ను ప్రచురించారు.  1887లో రాజమండ్రిలో బ్రహ్మ మందిరాన్ని ప్రారంభించాడు. 1885లో జరిగిన భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ ప్రారంభ సమావేశానికి హాజరైన వారిలో వీరేశలింగం మొదటి వ్యక్తి.  1893లో భారత ప్రభుత్వం ఆయనను 'రావు బహదూర్' బిరుదుతో సత్కరించింది. ఆయన మే 27, 1919న 71 సంవత్సరాల వయసులో మరణించారు.                                               *రూపశ్రీ.

అభినయానికి ప్రాణమిచ్చిన నాటక రంగం.. 

  కళలకు భారతదేశం పెట్టింది పేరు.  ఇప్పుడు సినిమా హాళ్లలో సినిమాలు ఇంతగా వస్తున్నాయి కానీ.. కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం వీధులలో నాటకాల రూపంలో వివిధ కథలు, చారిత్రాత్మక సంఘటనలను ప్రదర్శించేవారు. ఇలా పుట్టిందే నాటక రంగం. రాత్రి సమయాల్లో లాంతర్లు,  దివిటీలు పెట్టి నాటకాలను ప్రదర్శించేవారు.  పగలంతా కష్టం చేసిన ఆనాటి ప్రజలకు రాత్రయ్యే సరికి ఇదొక మంచి వినోదంగా ఉండేది. ఈ కోవలో హరికథలు,  బుర్రకథలు, తోలుబొమ్మలాట వంటివి ఎన్నో ఉన్నాయి. కానీ సినీ పరిశ్రమ ఇంత ఎత్తు ఎదగడానికి కారణమైనది మాత్రం నాటక రంగమే..  ప్రతి ఏడాది ఏప్రిల్ 16వ తేదీని తెలుగు నాటక రంగ దినోత్సవం గా జరుపుకుంటారు.  అయితే ఇందులో ఉన్న ప్రత్యేకత ఏమిటంటే.. ఈ తెలుగు నాటక రంగ దినోత్సవం అనేది ప్రముఖ సంఘసంస్కర్త కందుకూరి విరేశలింగం పంతులు గారి జన్మదినోత్సవం సందర్బంగా  జరుపుకుంటారు.  తెలుగు ప్రజల గుండెల్లో చెరగని ముద్ర వేసుకున్న కందుకూరి విరేశలింగం పంతులు గారి జన్మదినోత్సవం తెలుగు నాటక రంగ దినోత్సవంగా ఎలా మారింది?   తెలుగు నాటక రంగ దినోత్సవం గురించి పూర్తీగా తెలుసుకుంటే.. కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులు తెలుగు నాటక రంగానికి మార్గదర్శకుడు (రచయిత). బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి అయిన ఆయన నాటకాలు, నవలలు,  సామాజిక వ్యంగ్య రచనలు రాశారు. ఇవి తెలుగు సాహిత్యంపై గొప్ప ప్రభావాన్ని చూపాయి. అన్నింటికంటే మించి వీరేశలింగం గొప్ప సంఘ సంస్కర్త కూడా. ఆయన తన రచనల ద్వారా జాతి వివక్ష,  అనేక ఇతర సామాజిక దురాచారాలకు వ్యతిరేకంగా పోరాడారు. ఆ సమయంలో అరుదుగా ఉండే వితంతు పునర్వివాహాలను ఆయన ప్రోత్సహించారు.  మొదటి తెలుగు నాటకం కందుకూరి రాసిన వ్యవహార ధర్మ బోధని మొదటిసారిగా ప్రదర్శించబడింది. 2007లో, ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం కందుకూరి వీరేశలింగం పుట్టినరోజును 'తెలుగు నాటకరంగ దినోత్సవం'గా జరుపుకుంటామని ప్రకటించింది. అప్పటి నుండి నాటక కార్యకర్తలు ఏప్రిల్ 16ని తెలుగు నాటక దినోత్సవంగా జరుపుకుంటున్నారు. కందుకూరి విరేశలింగం పంతులు గారు ఆధునిక నాటక ప్రదర్శనకు రూపం ఇచ్చిన వారిలో ఒకరు. విరేశలింగం పంతులు గారు డైలాగ్స్ రూపంలో బ్రాహ్మ వివాహము అనే నాటకాన్ని హాస్య సంజీవని అనే పత్రికలో రచించారు.  ఆ తరువాత వ్యవహార ధర్మభోధిని  అనే నాటకాన్ని ప్రకటించారు. ఆనాటి గ్రాంథిక భాష కాలంలో వ్యవహారిక బాషలో ఒక నాటకాన్ని సాగించడం పెద్ద సాహసమనే చెప్పాలి.  వేదిక మీద ప్రదర్శించిన తొలి నాటకం ఇది. తెలుగు రాష్ట్రంలో  తొలి నాటక సమాజాన్ని స్థాపించిన ఘనత కందుకూరి విరేశలింగం పంతులు గారిదే. ఈ కారణంగానే కందుకూరి విరేశలింగం పంతులు గారి జన్మదినోత్సవాన్ని తెలుగు నాటక రంగ దినోత్సవంగా జరుపుకుంటున్నారు.                                 *రూపశ్రీ.  

పగటి కలలు కంటుంటారా? ఈ షాకింగ్ నిజాలు తెలుసా?

  పగటి కల చాలా తరచుగా ఉపయోగించే మాట. ఎవరైనా ఏ పనీ చేయకుండా ఆలోచనలో మునిగిపోయి లోలోపల సంతోష పడటాన్ని పగటి కల అని అంటుంటారు.  అందులో భవిష్యత్తులో అలా ఉంటాం, ఇలా ఉంటాం,  అలా జరుగుతాయి, ఇలా జరుగుతాయి అంటూ చాలా రకాలుగా ఊహించుకుంటూ ఉంటారు.ఇలా పగటి కలలు కనడం అనేది చాలామందికి ఒకానొక తృప్తిని ఇస్తుంది.  కానీ ఈ పగటి కలల వల్ల కొంప కొల్లేరు అవుతుందని పరిశోధకులు అంటున్నారు. ఒక వ్యక్తి దైనందిన జీవితానికి,  పనితీరుకు అంతరాయం కలిగించే అధిక పగటి కలలను మాలాడాప్టివ్ పగటి కలలు కనడం అంటారు. విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి లేదా వాస్తవికత నుండి క్లుప్తంగా తప్పించుకోవడానికి ఆరోగ్యకరమైన మార్గంగా ఉండే సాధారణ పగటి కలల మాదిరిగా కాకుండా, మాలాడాప్టివ్ పగటి కలలు తీవ్రమైన, స్పష్టమైన,  ఎక్కువగా  లీనమయ్యే ఫాంటసీలను కలిగి ఉంటాయి, ఇందులో ఒక వ్యక్తి రోజులో గంటల తరగబడి ఈ పగటి కలలు కనడంలో సమయాన్ని గడిపేస్తూ ఉంటారు. ఈ పగటి కలలు చాలా సంక్లిష్టమైన  పరిస్థితులకు దారి తీస్తాయి.  ఒక వ్యక్తి నిజ జీవిత పరిస్థితులు,   బాధ్యతల కంటే తన ఫాంటసీ ప్రపంచాన్ని ఎక్కువగా  ఇష్టపడే స్థాయికి ఇవి తీసుకువెళతాయి. పర్యావసానంగా ఊహాజనిత ప్రపంచంలోనే గడపడానికి ఇష్టపడతారు.  అందులో తన పాత్రకే తను స్పందించడం,  తను చాలా గొప్ప అని అనుకోవడం వంటివి చేస్తారు. సాధారణంగా విశ్రాంతి తీసుకున్నప్పుడో లేదా ఖాళీ సయమం ఉన్నప్పుడో ఎక్కువ మంది తమ భవిష్యత్తును ఊహించుకుంటూ ఉంటారు.  భవిష్యత్తు కార్యాచరణలు, భవిష్యత్తులో సాధించబోయే విజయాలు,  తాము చేరుకునే స్థాయి మొదలైనవి అన్నీ ఇందులో ఊహించుకుంటూ ఉంటారు. అయితే ఇది మనిషిని మానసిక రుగ్మతలోకి లాగేస్తుంది. పగటి కలలు కనేవారు సాధారణంగా మనుషులలో కలవడం కంటే ఒంటరిగా ఉండటానికి ఇష్టపడతారు. సామాజికంగా చాలామందికి దూరమవుతారు. పగటి కలలలో కూడా మంచివి, చెడ్డవి రెండూ ఉంటాయి. మంచి చేసే విషయాలను ఊహించుకోవడం వల్ల సబ్కాన్షియస్ ను యాక్టీవ్ గా ఉంచుకోవచ్చు. కానీ చెడు విషయాలను పదే పదే పగటి కలలలో ఊహించుకోవడం వల్ల సబ్కాన్షియస్ మూలంగా జీవితంలో చెడు సంఘటలను చోటు చేసుకునే అవకాశం ఉంటుంది. చాలామంది ఒత్తిడి, మానసిక ఆందోళన,  మనసు గాయపడటం, నిరాశ,  నిస్పృహ, అందరూ తనని ఒంటరిని చేసారనే భావన వంటి విషయాలను ఎక్కువగా ఊహించుకుంటూ ఉంటారు. ఇది మనిషి  జీవితాన్ని చాలా ప్రభావితం చేస్తుంది. కొంతమందికి అయితే పైన చెప్పుకున్న భావాల నుండి బయటపడి తాము సంతోషంగా ఉన్నాం అనిపించేలా చేయడానికి కూడా ఈ పగటి కలలు సహాయపడతాయి. ఎవరితోనూ ఎక్కువగా కలవని వ్యక్తులు పగటి కలలు కనడానికి అడిక్ట్ అవ్వవచ్చని వైద్యులు చెబుతున్నారు.  వీటి ద్వారా తమ ఒంటరితనాన్ని జయించవచ్చు కానీ తాము  జీవితంలో ఎప్పటికీ ఒంటరితనంలో ఉండిపోతారని అంటున్నారు. ఇలా.. పగటి కలలు జీవితంలో కొన్ని విషయాలలో సహాయపడినా.. చాలావరకు వ్యక్తి సమయాన్ని వృథా చేస్తాయి. అలాగే వ్యక్తిని వాస్తవిక ప్రపంచానికి దూరంగా లాక్కుపోవడం వల్ల వారి ఎదుగుదల మరీ అంత ఆశాజనకంగా ఉండదు.  అందుకే పరిమితి లేని పగటి కలలు చాలా నష్టాన్ని చేకూరుస్తాయి.                          *రూపశ్రీ.  

ఊహలకు రెక్కలు ఇచ్చేదే కళ.. 

  కళ అనేది ఒక వ్యక్తిలోని ప్రతిభను,  సృజనాత్మకతను బయటకు తీసేది. మనిషి జీవితం చాలా వరకు కళలతో ముడి పడి ఉంటుంది.  ఒక పనిని సృజనాత్మకంగా చేయడాన్ని అందులో నైపుణ్యంగా చెబుతారు.  ఈ నైపుణ్యం అందంగా కనిపిస్తే ఆ పనిలో కళ ఉంది అంటుంటారు. ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ 15వ తేదీన ప్రపంచ కళ దినోత్సవం జరుపుకుంటారు.  ఈ సందర్భంగా కళల గురించి ముఖ్యంగా లలిత కళల గురించి, సృజనాత్మకత గురించి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా  ఉన్న ఎన్నో విషయాలను తెలుసుకుంటూ కళల ప్రాధాన్యతను  ప్రస్తావిస్తారు. అన్ని సంవత్సరాల లాగే ఈ ఏడాది థీమ్ ను ఎంపిక చేశారు. "ఐక్యత మరియు పరివర్తన కోసం కళ" అనే అంశంతో ఈ ఏడాది కళల గురించి ప్రణాళికలు సాగుతాయి.   దీని గురించి పూర్తీ వివరంగా తెలుసుకుంటే.. ప్రపంచ కళా దినోత్సవం అనేది ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ 15న జరుపుకునే లలిత కళలు,  సృజనాత్మకతకు సంబంధించిన అంతర్జాతీయ వేడుక. ఈ రోజు కళాత్మక వ్యక్తీకరణ, సాంస్కృతిక వైవిధ్యం,  సమాజంలో కళ  ప్రాముఖ్యతను ప్రోత్సహించడానికి  ఒక వేదికగా నిలుస్తుంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా జరుపుకునే ఈ వేడుక కళ సమాజాలలో శాంతి, కమ్యూనికేషన్ ను,  అవగాహనను ఎలా పెంపొందించగలదో గుర్తు చేస్తుంది. 2025 లో ప్రపంచ కళా దినోత్సవం మానవాళిని రూపొందించడంలో, ప్రజలను ఏకతాటిపైకి తీసుకురావడంలో,  ఊహలను  ఆవిష్కరణలను నిజం చేయడంలో..  కళ,  కళాకారుల విలువను గౌరవించడంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తుంది. ప్రపంచ కళ దినోత్సవం.. ప్రపంచ కళా దినోత్సవ చరిత్ర ప్రపంచ కళా దినోత్సవాన్ని UNESCO భాగస్వామి అయిన ఇంటర్నేషనల్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ ఆర్ట్ (IAA/AIAP) స్థాపించింది. దీనిని మొదటిసారిగా 2012లో జరుపుకున్నారు. 1452లో జన్మించిన   అత్యంత ప్రసిద్ధ కళాకారులు,  ఆలోచనాపరులలో ఒకరైన లియోనార్డో డా విన్సీ పుట్టినరోజును పురస్కరించుకుని ఏప్రిల్ 15ని ప్రపంచ కళ దినోత్సవంగా ఎంపిక చేశారు. 2019లో UNESCO అధికారికంగా ప్రపంచ కళా దినోత్సవాన్ని గుర్తించింది, ఇది దీనికి ప్రపంచ ప్రాముఖ్యతను ఇచ్చింది. లియోనార్డో డా విన్సీ సృజనాత్మక స్వేచ్ఛ, బహుళ విభాగ మేధావి,  దార్శనిక ఆలోచనలను కలిగి ఉన్న వ్యక్తి. ప్రపంచ కళా దినోత్సవం కేవలం పెయింటింగ్‌లు లేదా శిల్పకళా వేడుక కాదు. ఇది అన్ని రకాల కళాత్మక వ్యక్తీకరణల గురించి తెలుపుతుంది.  ఇందులో దృశ్య కళలు,  ప్రదర్శన కళలు,  సాహిత్య కళలు,  డిజిటల్ ఆర్ట్స్, న్యూ మీడియా మొదలైనవి ఇందులో ప్రముఖంగా ఉన్నాయి. కళలు ఎందుకు ముఖ్యం.. కళ వ్యక్తిలో సృజనాత్మకతను,  భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛను ప్రోత్సహిస్తుంది.  సాంస్కృతిక మార్పిడి,  వైవిధ్యాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది సమాజంలో కళాకారుల పాత్రను ఇది నొక్కి చెబుతుంది.  కళా కారుల వల్లే ప్రపంచంలో చాలా విషయాలు వ్యాప్తి చెందాయి.  సంస్కృతులు,  చరిత్ర ఒక తరం నుండి మరొక తరానికి అందుతూ వచ్చింది.   కళల విద్య,  అభ్యాసంలో సృజనాత్మకత  ప్రాముఖ్యత గురించి అవగాహన పెంచుతుంది. చాలా మంది మల్టీటాలెంట్ అంటూ ఉంటారు.  ఇది  ప్రపంచం గురించి అవగాహనను బలోపేతం చేస్తుంది.                             *రూపశ్రీ

రాజ్యాంగ రూపకర్త.. మన అంబేద్కర్..!

  డాక్టర్ బి.ఆర్ అంబేద్కర్.. లేదా అంబేద్కర్.. భారత రాజ్యాంగ రూపకర్తగా అందరికీ ఈయన సురపరిచితం. అంతేనా..  అట్టడుగు వర్గంలో జన్మించి  పేద ప్రజలకు,  అంటరానివారి హక్కుల కోసం పోరాడిన మహనీయుడు అంబేద్కర్..  చాలామంది అంబేద్కర్ కేవలం  అట్టడుగు వర్గాల వారి కోసం మాత్రమే పారాడాడని చెబుతారు. కానీ అది తప్పు.. ఆయన భారతీయుల కోసం ముఖ్యంగా అట్టడుగు వర్గాల కోసం అణిచివేయబడుతున్న అన్ని రకాల వర్గాల కోసం కృషి చేశారు. అణగారిన వర్గాల న్యాయం,  సమానత్వం, గౌరవం కోసం పోరాటం చేశారు. సామాజిక వివక్షను నిర్మూలించి, తద్వారా చట్టం దృష్టిలో భారతదేశ పౌరులందరికీ సమానత్వాన్ని సమర్థిస్తూ డాక్టర్ అంబేద్కర్ తన జీవితాన్ని గడిపినందున ఆయన జన్మదినోత్సవాన్ని సమానత్వ దినోత్సవం అని కూడా పిలుస్తారు. ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ 14వ తేదీన ఆయన జన్మదినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటారు. ఈ సందర్భంగా ఆయన గురించి తెలుసుకుంటే..  డాక్టర్ బిఆర్ అంబేద్కర్ 1891లో మహర్ కులానికి చెందిన వ్యక్తిగా జన్మించారు మరియు జీవితాంతం తీవ్రమైన కుల వివక్షను అనుభవించారు. అంబేద్కర్ విద్యను సాధికారత,  సామాజిక పురోగతికి ఒక మార్గంగా భావించారు,  అణగారిన వర్గాలలో విద్యను వ్యాప్తి చేయడానికి 1923లో 'బహిష్కృత హితకారిణి సభ'ను స్థాపించారు. అంబేద్కర్ చేసిన కృషి.. షెడ్యూల్ కులాలు,  షెడ్యూల్ తెగలకు నాటి కాలంలో చదువుకోవడం కష్టంగా ఉండేది.  తినడానికి తిండి దొరకడం కూడా కష్టంగా ఉండేది.  సమాజంలో వారికంటూ ఎలాంటి గౌరవం ఉండేది కాదు.  అలాంటి వారి కోసం అంబేద్కర్ కృషి చేసారు. వీరిని (SC, St) అనే వర్గంలో చేర్చారు. కేవలం SC, ST లు మాత్రమే కాకుండా వెనుకబడిన ఇతర తరగతుల వారిని కూడా అంబేద్కర్ పరిగణలోకి తీసుకున్నారు. ఈ OBC వర్గం వారికి కూడా రిజర్వేషన్లు కల్పించారు. మహిళలు పురుషులతో సమానంగా ఎదగడానికి,  మహిళల సాధికారత కోసం అన్ని వర్గాలలో ఉన్న మహిళలకు రిజర్వేషన్లు ఏర్పాటు చేశారు.   కార్మికులకు, కార్మికుల కుటుంబాల విషయంలో కూడా అంబేద్కర్ ఆలోచనలు సాగాయి. కార్మిక హక్కుల కోసం,  వారి అవసరాల గురించి చర్యలు సాగాయి. పేదవారు,  సామాజికంగా వెనుకబడినవారు మొదలైన వారికి కులంతో సంబంధం లేకుండా విద్య,  ఉద్యోగం, రాజకీయాలు, సమాజంలో కూడా ఎవరు ఎటువంటి వివక్షకు గురికాకుండా అందరికీ సమాన హక్కులు ఉన్న దేశమే ఆయన కల.  ఆయన జీవితం కూడా ఈ హక్కుల సాదన దిశగానే సాగింది.  ఆయన జీవితం మొత్తం న్యాయం కోసం,  హక్కుల కోసం పోరాడటంలో గడిచిపోయింది. దేశ నిర్మాణం గురించి అంబేద్కర్ కు ఒక కల ఉండేది అదే కుల నిర్మూలన.. దేశాన్ని కుల విభజన ద్వారా కాకుండా సమానత్వం ద్వారా నిర్మించాలని అంబేద్కర్ కలలు కన్నాడు. దేశ ప్రయోజనాల కోసం తన జీవితాన్ని త్యాగం చేసిన అంబేద్కర్ దేశం ఎప్పటికీ గుర్తుంచుకోదగిన వ్యక్తి,  పూజ్యునీయుడు.                                       *రూపశ్రీ.  

ధర్మంగా ఎందుకుండాలో తెలియజెప్పే కథ!

మనిషి జీవితంలో ధర్మమే ఎప్పటికైనా మూల స్థంభం. ధర్మాన్ని దాటి ప్రవర్తించేవారు, జీవించేవారు భవిష్యత్తులో ఖచ్చితంగా సమస్యలు ఎదుర్కొని తీరతారు.ఎందుకు అంటే అధర్మంగా ఉన్నవారికి జీవితంలో నీతి అనేది ఉండదు. అంటే ప్రవర్తన తప్పుగా ఉందని అర్థం. తప్పు ప్రవర్తన కలిగిన వారు అధర్మంలో ఉన్నారంటే అది తప్పు దారిలో వెళ్తున్నారని అర్థం. మనిషి ధర్మం గా ఉండాల్సిన అవసరం గురించి, ధర్మం తప్పితే ఎదురయ్యే పరిస్థితి గురించి, ధర్మంగా ఎందుకుండాలో తెలియజెప్పే ఒక కథ ఇది!! ఓ గ్రామంలో ఓ బ్రాహ్మణుడికి అనుకోకుండా యజ్ఞకుండంలో బంగారు ముద్ద దొరికింది. అతడు ఈ వింత చూసి ఆశ్చర్యపోతున్నప్పుడు అతడి భార్య అక్కడికి వచ్చింది.  "ఏమిటండీ అలా ఆశ్చర్యంగా చూస్తున్నారు" అని అడిగిందామె. యజ్ఞకుండంలో బంగారు ముద్ద దొరికింది" అని బదులిచ్చాడు అతడు. "అవునా నేను నిన్న పొరపాటున  తాంబూలాన్ని యజ్ఞకుండంలో ఉమ్మేశాను. అదే ఇలా బంగారం అయ్యిందేమో!!"  "తాంబూలం అమ్మితే బంగారు ముద్ద రావడం ఏమిటే!! నీ బుద్దిలేని ఆలోచన కాకపోతే" అని విసుక్కున్నాడు అతడు. "సరే మీకు నమ్మకం లేకపోతే ఈరోజు నిన్నటిలాగే చేస్తాను. రేపు ఏమవుతుందో చూద్దాం" అన్నదామె. అతను సరేనని చెప్పడంతో ఆమె తాంబూలం నమిలి యజ్ఞకుండంలో ఉమ్మేసింది. మరుసటిరోజు చూడగానే ఆశ్చర్యంగా మళ్ళీ బంగారు ముద్ద కనిపించింది. వారికి రోజు తాంబూలం ఉమ్మి వేయడం, మరుసటిరోజు బంగారు ముద్ద తీసుకోవడం అలవాటు అయిపోయింది. అలా చేయడం వల్ల కొద్ధి కాలంలోనే వాళ్ళు గొప్ప ధనవంతులు అయిపోయారు. వాళ్ళు ధనవంతులు అయిన కారణం ఊరిలో కొందరికి తెలిసింది. ఆ ఊర్లో మిగిలిన వాళ్ళ ఇళ్లలో కూడా తాంబూలం ఉమ్మి యజ్ఞకుండంలో వేయడం బంగారు ముద్దలు తీసుకోవడం అందరికీ అలవాటు అయింది.  అందరూ ధనవంతులైపోతున్నారు. అయితే ఆ ఊళ్ళో ఒక బ్రాహ్మణుడు మాత్రం భార్య ఎంత పోరినా ఆమె యజ్ఞకుండంలో ఉమ్మి బంగారం అందుకునేందుకు ఇష్టపడటం లేదు. అందరూ ధనవంతులవుతుంటే, తాము మాత్రం పేదవారుగానే ఉండటం ఆమెకు నచ్చలేదు. చివరికి భర్త ఎంతకీ మాట వినకపోవటంతో ఆమె పుట్టింటికి బయలుదేరింది. చేసేది లేక భర్త ఆమెను అనుసరించాడు. వారు ఊరి పొలిమేర దాటగానే ఊళ్ళో గొడవలు ప్రారంభమై ఇళ్ళు తగలబడిపోసాగాయి.  అప్పుడు ఆ బ్రాహ్మణుడు భార్యకు వివరించాడు "ధర్మానుసారం సంపాదించిన ధనం శాంతినిస్తుంది. అలా కాక ధర్మచ్యుతి చేస్తూ ఇష్టం వచ్చిన రీతిలో సంపాదన చేస్తే అది అనర్థానికి దారి తీస్తుంది. ఇన్నాళ్ళూ మనం ధర్మం పాటించటం ఈ ఊరిని కాపాడింది. మనం ఊరిని వదిలాం. అసూయా, ద్వేషాలతో ఊరు నాశనమైంది" అని. అది విన్న భార్యకు విషయం అర్థమైంది. ప్రస్తుతం మన సమాజం ఆ ఊళ్ళోవారున్న స్థితిలో ఉంది. ధనసంపాదన కోసం యజ్ఞకుండంలో సైతం ఉమ్మేసేందుకు సిద్ధపడ్డ ఆ ఊరివాళ్ళలాగా, ప్రస్తుతసమాజం డబ్బు సంపాదన కోసం అడ్డమైన గడ్డీ మేసేందుకు సిద్ధమౌతోంది. ఎంత ధనం సంపాదిస్తే, అంత అశాంతి పాలవుతోంది. నైతికవిలువలు వదిలి సమాజం మానవత్వాన్ని కోల్పోతుంది. మన తరువాతి తరాలైనా ఉత్తమ వ్యక్తిత్వంతో ప్రశాంతంగా జీవించాలంటే "ఉత్తమ ఆదర్శం" ఎంతో అవసరం.                                    ◆నిశ్శబ్ద.

భారతదేశంలో వ్యర్థాలు లేని గ్రామాల గురించి తెలిస్తే శభాష్ అంటారు..!

వ్యర్థాలు అంటే నిరుపయోగకరమైన వస్తువులు లేదా పదార్థాలు.  ప్రతి రోజు ప్రతి ఇంటి నుండి ఇలాంటి వ్యర్థాలు ఎన్నెన్నో బయటకు వెళుతూ ఉంటాయి. ఇది చాలా సహజ విషయం అని అందరూ అంటారు. కానీ ఈ వ్యర్థాలే పర్యావరణాన్ని కలుషితం చేస్తాయి. మన భారతదేశంలో ప్రతి సంవత్సరం 62మిలియన్ టన్నులకు పైగా వ్యర్థాలు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయట. దేశం అంతా ఇంత వ్యర్థాల మధ్య కుళ్లిపోతున్నా కొన్ని ప్రాంతాలలో మాత్రం నిశ్శబ్ద యుద్దం జరుగుతోంది. ఇవి కూడా ఏ పట్టణ ప్రాంతాలలోనో ఏ పర్యావరణ సంస్థల ఆధ్వర్యంలో జరుగుతున్నవో అనుకుంటే పొరపాటు పడినట్టే..  భారతదేశంలో ఆరు గ్రామాలు వ్యర్థాలు లేని గ్రామాలుగా మారి దేశం దృష్టిని తమ వైపు ఆకర్షిస్తున్నాయి. అసలు ఈ గ్రామాలు అలా ఎలా మారాయి అనే విషయం తెలుసుకుంటే.. భారతదేశంలో మారుమూల ప్రాంతాలలో ఉండే కొన్ని గ్రామాలు వ్యర్థాలే లేని  గ్రామాలుగా రూపుదిద్దుకున్నాయి.  భారతదేశం మొత్తం మీద ఎంతో గర్వంగా గుర్తింపు పొందాయి. ఈ గ్రామాలలో పిల్లలు శుభ్రపరిచే కార్యక్రమాలకు నాయకత్వం వహిస్తారు. పెద్దలు సరళంగా జీవించడం గురించి జ్ఞానాన్ని పంచుకుంటారు. ఇక్కడ  "వ్యర్థం" అనే ఆలోచన నెమ్మదిగా కనుమరుగవుతోంది.  ఎందుకంటే ఇక్కడ ఏదీ వృధా కాదు. ఇవి కేవలం విధానాలే కాదు, ప్రజల కథలు కూడా. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజల దృష్టిని ఆకర్షించే అట్టడుగు స్థాయి చర్య. ఇది శుభ్రమైన వీధుల గురించి మాత్రమే కాదు - ఇది పరిశుభ్రమైన భవిష్యత్తు గురించి కూడా చెప్తుంది. ఈ గ్రామాల గురించి తెలుసుకుంటే.. ఆంధి, జైపూర్, రాజస్థాన్.. జైపూర్ నుండి కొద్ది దూరంలో ఉన్న ప్రశాంతమైన ఆంధి గ్రామం అసాధారణమైన పని చేస్తోంది. ఈ గ్రామంలో వ్యర్థాలను స్వచ్ఛమైన అవకాశంగా మారుస్తోంది. వినూత్నమైన గ్రీన్ టెక్నాలజీల సహాయంతో ఇప్పుడు ఆహార వ్యర్థాలు,  వ్యవసాయ వ్యర్థాల నుండి ఆసుపత్రి వ్యర్థ జలాలను కూడా శక్తి, స్వచ్ఛమైన నీరు,  కంపోస్ట్‌గా మారుస్తోంది. బయోగ్యాస్ ప్లాంట్లు, సౌరశక్తితో నడిచే వ్యవస్థలు,  సహజంగా నీటిని శుద్ధి చేసే తడి భూములను ఇక్కడ చూడవచ్చు. ఇవన్నీ ఇప్పుడు ఇక్కడ రోజువారీ జీవితంలో భాగమయ్యాయి. సైన్స్ నేతృత్వంలో,  ప్రజలచే శక్తిని పొందుతూ, గ్రామీణ భారతదేశం వ్యర్థాలు లేని  దిశగా మారడానికి చైతన్యం ఇస్తుంది. నయా బస్తీ, డార్జిలింగ్.. ఇదివరకు డార్జిలింగ్ కొండలలోని ఒక చిన్న గ్రామం నయా బస్తీ చెత్త కుప్పల కింద ఇబ్బంది పడుతుండేది. నేడు ఈ గ్రామం రూపు రేఖలు మారిపోయాయి.  దీనిని దాదాపుగా గుర్తించలేనంత అద్బుతంగా మారిపోయింది.  ఈ మార్పుకు  ఉట్సోవ్ ప్రధాన్,  అతని బృందం కీలకంగా ఉన్నారు. వారు తమ చేతులను చుట్టి సమాజంతో కలిసి పనిచేశారు. కంపోస్టింగ్ వంటి పురాతన పద్ధతులను తీసుకువచ్చారు. వాటిని పెర్మాకల్చర్ వంటి ఆధునిక ఆలోచనలతో కలిపారు.  వ్యర్థాలను జీవితంగా మార్చారు. ఇది ఇప్పుడు శుభ్రంగా ఉండటమే కాదు..  పచ్చగా, బలంగా ఉంది.  చోటా నరేనా, రాజస్థాన్.. ఒకప్పుడు ప్లాస్టిక్ కుప్పలు, కాలిపోతున్న వ్యర్థాల మధ్య పాతుకుపోయిన రాజస్థాన్‌లోని అజ్మీర్ జిల్లాలోని చోటా నరేనా గ్రామం ఇప్పుడు పూర్తిగా మారిపోయింది. కేవలం ఎనిమిది నెలల్లోనే. ఒకప్పుడు కలుషితమైన ఈ గ్రామం రాష్ట్రంలో మొట్టమొదటి వ్యర్థ రహిత గ్రామంగా  మారింది - ఇదంతా అక్కడ నివసించే ప్రజల వల్లే సాధ్యమైంది. పటోడా, మహారాష్ట్ర.. మహారాష్ట్ర నడిబొడ్డున ఉన్న పటోడా గ్రామం సుస్థిర జీవనం అంటే ఏమిటో చూపిస్తుంది. ఇక్కడ,వ్యర్థాలను బయట పడేయడం కాదు - వాటిని పనిలో పెట్టడం జరుగుతుంది. ప్రతి ఇల్లు తన వ్యర్థాలను క్రమబద్ధీకరిస్తుంది. వంటగది వ్యర్థాలను పొలాలకు ఎరువుగా మారుస్తుంది.  ప్లాస్టిక్,  పొడి వ్యర్థాలను సేకరించి రీసైక్లింగ్ కోసం విక్రయిస్తుంది, ఇది గ్రామ ఆదాయాన్ని పెంచుతుంది. మేలతిరుప్పంతురుతి, తమిళనాడు.. దక్షిణ భారతదేశంలోనే అత్యంత పరిశుభ్రమైన పట్టణ పంచాయతీగా మేలతిరుప్పంతురుతి పేరు సంపాదించింది. ఈ పట్టణం వ్యర్థాలను మూలంలోనే క్రమబద్ధీకరిస్తుంది. సేకరణ కోసం ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలను ఉపయోగిస్తుంది. నివాసితులకు ఉచితంగా మొక్కలను అందజేస్తారు.  బయోడిగ్రేడబుల్ బ్యాగుల కోసం ప్లాస్టిక్‌ను తొలగించమని ప్రోత్సహిస్తారు. ఇది పనిచేసే సరళమైన, సమాజ-ఆధారిత వ్యవస్థ. ఇంట్లోనే పెద్ద మార్పు ఎలా ప్రారంభమవుతుందో చూపించే చిన్న పట్టణం.  అంబికాపూర్, ఛత్తీస్‌గఢ్.. ఒకప్పుడు 15 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో భారీ చెత్తకుప్పగా ఉన్న ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని అంబికాపూర్ కథను పూర్తిగా మార్చేసింది. నేడు ఇది భారతదేశంలోని అత్యంత పరిశుభ్రమైన నగరాల్లో ఒకటి.  ఇక్కడ ప్రతి ఇల్లు చెత్తను వేరు చేస్తుంది.  ఒక్క చెత్త కూడా చెత్తకుప్పలో పడదు.   *రూపశ్రీ  

వర్థమాన మహావీరుడు ఎవరు? ఆయన చెప్పిన ఐదు జీవన సూత్రాలు ఏంటంటే..!

  ప్రతి సంవత్సరం చైత్ర శుక్ల త్రయోదశి నాడు దేశవ్యాప్తంగా మహావీర్ జయంతిని భక్తి, విశ్వాసం,  శాంతి.. మొదలైన  సందేశాలతో జరుపుకుంటారు. జైన మతం  24వ తీర్థంకరుడు అయిన  మహావీరుడి జన్మదినం కేవలం జైన మతస్థులకే కాకుండా మొత్తం ప్రపంచానికి కూడా  సత్యం, అహింస,  సంయమనం మొదలైన వాటిని ప్రేరేపిస్తుంది.  వర్థమాన మహావీరుడు అని పిలుచుకునే మహావీరుడు జైన మతంలో చివరి తీర్థంకరుడు కూడా.  ఈయన తన జీవితంలో 5 జీవన సూత్రాలను ప్రజలకు చెప్పాడు.  ఈ జీవన సూత్రాలు ప్రజలకు ఎంతో నేర్పిస్తాయి.  ఇది పూర్తీగా మతానికి మినహాయించి ఆలోచించాల్సిన అంశం.  వర్థమాన మహావీరుడు చెప్పిన ఐదు జీవన సూత్రాలు.. ఆయన చరిత్ర తెలుసుకుంటే.. వర్థమాన మహావీరుడు  క్రీస్తుపూర్వం 599లో బీహార్‌లోని కుందల్‌పూర్‌లో జన్మించాడు. అతని తండ్రి రాజు సిద్ధార్థ లిచ్చవి రాజవంశానికి పాలకుడు,  తల్లి త్రిషల గణతంత్ర యువరాణి. చిన్నప్పటి నుంచీ మహావీరునికి లోతైన సున్నితత్వం, నిర్లిప్తత,  సత్య అన్వేషణ అనేవి ఉండేవి. 30 సంవత్సరాల వయసులో తన రాజ్యాన్ని, కుటుంబాన్ని, విలాసాలను త్యజించి ఒక సాధువు జీవితాన్ని చేపట్టాడు. దీని తరువాత అతను 12 సంవత్సరాలు కఠినమైన తపస్సు, ధ్యానం,  నిశ్శబ్ద సాధన చేసాడు. చివరికి  జ్ఞానోదయం పొందాడు.   'జిన్' అంటే ఇంద్రియాలను జయించినవాడు అని పిలువబడ్డాడు. దీని తరువాత  తన జీవితమంతా ప్రజా సంక్షేమం,  మత ప్రచారానికి అంకితం చేశాడు. మతపర,  సామాజిక ప్రాముఖ్యత.. వర్థమాన మహావీరుడి జయంతి కేవలం ఒక మతపరమైన విషయం కాదు. ఇది  మానవ విలువల పునరుద్ధరణకు ప్రతీక. ఈ రోజున జైన సమాజం ప్రత్యేక పూజలు, అభిషేకాలు, కలశ యాత్ర, శోభా యాత్ర,  ప్రబోధాలను నిర్వహిస్తుంది. దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న జైన దేవాలయాలలో మహావీరుడి విగ్రహాలను ప్రతిష్టించారు. అనేక చోట్ల ఉచిత వైద్య శిబిరాలు, ఆహార దానం, పుస్తక పంపిణీ వంటి సేవా కార్యక్రమాలు కూడా జరుగుతాయి. మహావీరుడి 5 జీవన సూత్రాలు.. మహావీరుడి జీవిత తత్వశాస్త్రానికి ప్రాథమిక పునాది ఆయన చెప్పిన ఐదు ప్రధాన ప్రమాణాలు. అహింస.. ప్రతి జీవికి ఒక ఆత్మ ఉంటుంది. కాబట్టి ఎవరినైనా బాధపెట్టడం పాపం. మహావీరుడు ఆలోచనలు, మాటలు,  చర్యలలో అహింసను అనుసరించాలనే సందేశాన్ని ఇచ్చాడు. సత్యం.. ఆత్మను పవిత్రం చేసుకోవడానికి నిజం మాట్లాడటమే ఏకైక మార్గం. అబద్ధాలు చెప్పడం వల్ల మనసు చంచలమై సమాజంలో అపనమ్మకం పెరుగుతుందని ఆయన అన్నారు. అస్తేయ.. అనుమతి లేకుండా ఏదైనా తీసుకెళ్లడం లేదా దొంగిలించడం నేరం. జీవితంలో ఆనందానికి సంతృప్తి,  స్వీయ నియంత్రణ మార్గం. బ్రహ్మచర్యం.. ఆత్మ పురోగతికి బ్రహ్మచర్యం, ఇంద్రియాలపై నియంత్రణ, మానసిక,  శారీరక నిగ్రహం చాలా అవసరం. అపరిగ్రహ.. మీరు ఎంత తక్కువ సేకరిస్తే, మీ జీవితం అంత సరళంగా,  ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. నిజమైన త్యాగం అంటే సంపద, వస్త్రాలు, సంబంధాలు,  కోరికల పట్ల మమకారాన్ని త్యజించడం. మహావీరుడి ఈ సూత్రాలు నేటి యుగంలో కూడా అంతే సందర్భోచితంగా ఉన్నాయి. హింస, మోసం, అనుబంధం లేకుండా కూడా జీవితాన్ని అందంగా, విజయవంతం చేయవచ్చని ఆయన జీవితం మనకు బోధిస్తుంది.                                 *రూపశ్రీ.

ఎరుపు, నలుపు...  ఏ మట్టికుండలలో నీరు చల్లగా ఉంటుందంటే..!

ఏప్రిల్ నెలలోనే ఉష్ణోగ్రత 40 డిగ్రీలకు చేరుకోవడంతో రాబోయే నెలల ఉష్ణోగ్రత  గురించి ఆందోళన చెందుతున్నారు. చాలామంది ఇళ్లను చల్లగా ఉంచుకోవడానికి, చల్లటి నీటి కోసం  తాపత్రయ  పడుతుంటారు. మారుతున్న కాలంతో పాటు కూలింగ్ వాటర్ కోసం వాటర్ కూలర్లు, రిఫ్రిజిరేటర్లు వంటి పరికరాలు మార్కెట్లోకి వచ్చినప్పటికీ చాలామందికి కుండల మట్టి ప్రాధాన్యత, వాటి ఉపయోగం చాలా స్పష్టంగా అవగాహన ఉంది. అందుకే ఇంట్లో రిఫ్రిజిరేటర్లు ఉన్నా సరే..   మట్టి కుండలు కొంటూ  ఉంటారు.   గ్రామీణ ప్రాంత ప్రజలు అయినా,  పట్టణ ప్రాంత ప్రజలు అయినా   మట్టి కుండలను కొని అందులో నీరు తాగుతుంటారు.  ఎందుకంటే ఈ మట్టి  కుండలు నీటిని సహజంగా చల్లబరుస్తాయి. మట్టి కుండ  నీరు తాగడం వల్ల శరీరంలో ఎటువంటి కాలానుగుణ రుగ్మతలు ఏర్పడవు. కానీ  మార్కెట్లో రెండు రకాల మట్టికుండలు కనిపిస్తూ ఉంటాయి.  ఒకటి ఎరుపు రంగు కాగా.. మరొకటి నలుపు రంగు.  ఏ రంగు మట్టి కుండలు ఎంచుకోవాలో తెలియక ఇబ్బంది పడుతూ ఉంటారు చాలా మంది. దీనికి సరైన సమాధానం ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం. నలుపు రంగు కుండ.. నలుపు రంగు వేడిని త్వరగా గ్రహిస్తుంది, అందుకే నల్ల కుండలోని నీరు త్వరగా చల్లబడుతుందని నమ్ముతారు. ఇది శరీరానికి కూడా మంచిది, అందుకే ఈ కుండకు భారీ డిమాండ్ ఉంది. ఎర్ర కుండ  కూడా మంచిదే అయినప్పటికీ, నల్లటి కుండతో  పోలిస్తే నీరు తక్కువ చల్లగా ఉంటుంది. అయితే, ఈ రోజుల్లో మట్టి కుండలు సిమెంట్‌తో కల్తీ చేయబడుతున్నాయి కాబట్టి దానిని కొనడానికి ముందు కుండను జాగ్రత్తగా పరిశీలించాలి. కల్తీని ఎలా గుర్తించాలి.. కుండ  కొనేటప్పుడు దాని బరువును తనిఖీ చేయాలి. నిజానికి మట్టి కుండలు తేలికగా ఉంటాయి, అయితే సిమెంట్ తో చేసిన కుండలు బరువుగా ఉంటాయి. అలాగే సిమెంట్ కలిపిన కుండలోని నీరు మట్టి కుండలోని నీరు అంత మంచిది కాదు. కాబట్టి, చల్లని  ఆరోగ్యకరమైన నీటి కోసం స్వచ్చమైన మట్టి కుండను ఎంచుకోవాలి. కుండ మందం.. మట్టి కుండల  షాపింగ్ కి వెళ్ళినప్పుడల్లా, మందంగా ఉండే కుండలు ఎంచుకోవాలి నిజానికి ఇది నీటిని ఎక్కువసేపు చల్లగా ఉంచుతుంది. సన్నని  మందం ఉన్న కుండలు సులభంగా విరిగిపోయే అవకాశం ఉంటుంది. కాబట్టి కుండను కొనుగోలు చేసేటప్పుడు దాని మందంపై  శ్రద్ధ వహించాలి. లీక్ టెస్ట్.. తరచుగా ప్రజలు మట్టి కుండ  కొనేటప్పుడు తొందరపాటులో లీక్ టెస్ట్ చేయడం మర్చిపోతారు.  తరువాత ఇంటికి వచ్చి కుండను నీటితో  నింపినప్పుడు కుండ లీకవ్వడం చూసి బాధపడతారు. కాబట్టి దుకాణంలోనే నీటిని పోసి లీక్ టెస్ట్ చేయాలి. ఎక్కడి నుంచో నీళ్లు కారుతుండటం తెలుసుకోవచ్చు.  ఇలా చేయడం వల్ల  మళ్లీ మళ్లీ షాపుకు వెళ్లాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఈ తప్పులు చేయకండి.. తరచుగా  అందానికి ఆకర్షితులై, మరింత మెరిసే కుండలను కొంటారు. అయితే ఈ కుండలపై పెయింట్ వేయడం వల్ల నీరు అంత చల్లగా మారదు. కుళాయి ఉన్న కొంచెం పెద్ద కుండ కొనండి. దీనితో,  కుండను పదే పదే నింపాల్సిన అవసరం ఉండదు.  నీటిని బయటకు తీయడానికి దాన్ని తెరవాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఇది నీటిని స్వచ్ఛంగా,  చల్లగా ఉంచుతుంది.   *రూపశ్రీ.

పరీక్షల సమయంలో మనసు ప్రశాంతంగా ఉండాలంటే.. ఇలా చేయండి..!

  పరీక్షలు.. పిల్లల జీవితాలను మార్చేవి.  ఏడాది మొత్తం చదివిన విషయాలను ఒక పరీక్షతో సమాధానాలు ఇచ్చి ప్రతిభను నిరూపించుకుంటేనే తదుపరి  తరగతికి లేదా తదుపరి దశకు అవకాశం ఉంటుంది.  అయితే పిల్లలు అయినా, పెద్దలు అయినా పరీక్షల కోసం సన్నద్ధం అయ్యేటప్పుడు ఒత్తిడికి గురి అవుతూ ఉంటారు. అలా ఒత్తిడికి గురైతే చదివిన విషయాలు గుర్తుండవు,  సిలబస్ తొందరగా పూర్తీ చేయలేం. పరీక్షల సమయంలో ఒత్తిడికి గురి కాకుండా ప్రశాంతంగా ఉండాలంటే.. కొన్ని టిప్స్ పాటించాలి. ఒత్తిడి తగ్గడానికి చాలా మంది శ్వాస వ్యాయామాలు చేస్తారు.  లోతైన శ్వాస అనేది ఒత్తిడి హార్మోన్లను తగ్గిస్తుంది. కళ్లు మూసుకుని కొన్ని నిమిషాలు ధీర్ఘంగా శ్వాస తీసుకోవడం వల్ల ఒత్తిడి అనేది దరిచేరదు. ఎప్పుడూ నాన్ స్టాప్ గా చదువుకుంటూ ఉంటారు కొందరు. దీని వల్ల తాము బాగా చదువుతున్నాం అనుకుంటారు. కానీ ఇలా నాన్ స్టాప్ గా చదువుకోవడం వల్ల మనసు  అలసిపోతుంది. అందుకే ప్రతి గంటకు కనీసం 5 నుండి 10 నిమిషాల విరామం తీసుకోవాలి. ఈ 5, 10 నిమిషాల సమయంలో నీరు త్రాగడం, కాస్త ధీర్ఘశ్వాస తీసుకోవడం,  అటు ఇటు నడవడం వంటి పనులు ఏదో ఒకటి చేయవచ్చు. ధ్యానం చేయడం వల్ల మనస్సు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. మనసు ఏకాగ్రతతో ఉంటుంది. ప్రతి రోజూ కొన్ని నిమిషాలు ధ్యానం చేయడం అలవాటు చేసుకుంటే పరీక్షల ఒత్తిడి అనిపించదు. నిద్ర శరీరానికి ఔషధం వంటిది.   నిద్ర సరిగా లేకపోతే శరీరం అలసిపోయినట్టు అనిపిస్తుంది. మెదడు కూడా చురుగ్గా ఉండదు. అందుకే  ఎంత సిలబస్ ఉన్నా, పరీక్షలు ఎలాంటివి అయినా రాత్రి సమయంలో హాయిగా నిద్రపోవడం ముఖ్యం. అది కూడా కనీసం 7 నుండి 8 గంటల నిద్ర ఉండేలా చూసుకోవాలి. వ్యాయామం శరీరాన్నిమాత్రమే ఫిట్ గా ఉంచుతుంది అనుకుంటే పొరపాటు.  వ్యాయామం ఫిట్ గా ఉండటానికే కాకుండా మనసు ఏకాగ్రత పెరగడానికి,  ఒత్తిడి తగ్గడానికి కూడా వ్యాయామం సహాయపడుతుంది.  అందుకే రోజూ కనీసం 30 నిమిషాలు అయినా వ్యాయామం చేయాలి. ఒక్కొకరికి ఒకో  అభిరుచి ఉంటుంది.  ఈ అభిరుచిని బట్టి మనసును ప్రశాంతంగా ఉంచుకోవచ్చు.  కొందరు సంగీతం వింటారు.  కొందరు తోట పని చేస్తారు.  ఇలా నచ్చిన పని కొద్దిసేపు చేయడం వల్ల మనసు ఆందోళన తగ్గుతుంది. ఇది ఒత్తిడిని కూడా తగ్గిస్తుంది. స్నేహితులు, కుటుంబ సభ్యులు ఎప్పుడూ  సహకారంగా ఉంటారు.  ఒత్తిడిగా అనిపించిన సందర్భాలలో చదవాలని అనుకోవడం తప్పు.  ఒత్తిడిగా అనిపించినప్పుడు సింపుల్ పుస్తకాలు పక్కన పెట్టి స్నేహితులు లేదా కుటుంబ సభ్యులతో గడపాలి.  ఇలా చేయడం వల్ల ఒత్తిడి తగ్గుతుంది. పాజిటివ్ ఆలోచనలు సగం పైగా ఒత్తిడిని తగ్గిస్తాయి.   ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచుతాయి. పరీక్షల కోసం బాగా చదవాలన్నా, పరీక్షలు బాగా రాయాలన్నా పరీక్షల గురించి పాజిటివ్ గా ఉండాలి. అలాగని పరీక్షలను లైట్ గా తీసుకోకూడదు. సీరియస్ గా చదువుతూనే పరీక్షలలో మంచి ఫలితాలు సాధించగలం అనే నమ్మకం పెట్టుకోవాలి.                           *రూపశ్రీ.