ప్రముఖ స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, రచయిత, కవి, సామాజిక సంస్కర్త అయిన వినాయక్ దామోదర్ సావర్కర్ గురించి చాలా మందికి తెలియదు.  వీర్ సావర్కర్ వర్ధంతి 2025 ఫిబ్రవరి 26న జరుపుకుంటారు. ఆయన జాతీయవాద భావజాలం,  విప్లవాత్మక స్ఫూర్తికి ప్రసిద్ధి చెందారు. భారతదేశ స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో కూడా ఆయన ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు,  యువ దేశభక్తులకు స్ఫూర్తినిచ్చారు. స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి ఆయన చేసిన కృషి,  హిందూత్వానికి ఆయన ఇచ్చిన మద్దతు ఇప్పటికీ  చాలా చర్చించుకోవలసిన విషయమే..  ఇవి చాలా చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉన్నాయి.

వీర్ సావర్కర్ వర్ధంతి 2025..

వీర్ సావర్కర్ ఫిబ్రవరి 26, 1966న తన 82 సంవత్సరాల వయసులో బొంబాయి (ఇప్పుడు ముంబై)లోని తన నివాసం సావర్కర్ సదన్‌లో మరణించారు. ఆయన మరణం సహజ కారణాల వల్ల జరిగింది, కానీ ఫిబ్రవరి 1, 1966 నుండి ఆయన మరణించే వరకు నిరాహార దీక్ష చేశారు. ఆయన మరణించే ముందు ఆత్మహత్య నహి ఆత్మార్పణ్ (ఆత్మహత్య కాదు, స్వీయ లొంగిపోవడం) అనే శీర్షికతో ఒక వ్యాసం రాశారు. అందులో ఒక వ్యక్తి జీవిత లక్ష్యం నెరవేరిన తర్వాత, వారు ఇకపై సమాజానికి తోడ్పడలేకపోతే, వారు తమ స్వంత షరతుల ప్రకారం జీవితాన్ని విడిచిపెట్టాలని ప్రస్తావించారు. ఎటువంటి విస్తృతమైన ఆచారాలు లేకుండా సరళమైన అంత్యక్రియలను ఆయన కోరారు.  ఆయన అంతిమ కర్మలను ఆయన  కుమారుడు నిర్వహించారు.

ఇదే జీవితం..

వీర్ సావర్కర్ మే 28, 1883న మహారాష్ట్రలోని భాగూర్‌లో జన్మించారు. చిన్నప్పటి నుండే భారతదేశ స్వేచ్ఛ పట్ల బలమైన మక్కువను ప్రదర్శించాడు. పూణేలోని ఫెర్గూసన్ నుండి కళాశాల విద్యను పూర్తి చేశాడు. తరువాత న్యాయశాస్త్రం అభ్యసించడానికి లండన్‌కు వెళ్లాడు, అక్కడ అతను ఇండియా హౌస్‌లో చురుకైన సభ్యుడయ్యాడు. 1909లో బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా విప్లవాత్మక కార్యకలాపాలలో పాల్గొన్నందుకు సావర్కర్ అరెస్టు అయ్యారు.  రెండు జీవిత ఖైదులు విధించి అండమాన్- నికోబార్ దీవులలోని సెల్యులార్ జైలుకు పంపారు. జైలు శిక్ష అనుభవించినప్పటికీ,  చరిత్ర, రాజకీయాలు,  సంస్కృతిపై విస్తృతంగా రాయడం కొనసాగించారు. గణనీయమైన మేధో వారసత్వాన్ని మిగిల్చాడు.

వీర్ సావర్కర్ రచనలు..

వీర్ సావర్కర్ కేవలం స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు మాత్రమే కాదు రచయిత, ఆలోచనాపరుడు,  సామాజిక సంస్కర్త కూడా, ఆయన వివిధ రంగాలలో కృషి చేశారు.

స్వాతంత్ర్య పోరాటం

బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా విప్లవాత్మక ఉద్యమాలను ప్రేరేపించడంలో ఆయన ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు. ఆయన మిత్ర మేళా, అభినవ్ భారత్ సొసైటీ (యంగ్ ఇండియా సొసైటీ), జాతీయవాద భావజాలాలను ప్రోత్సహించడం,  యువ భారతీయులకు ప్రతిఘటన కోసం శిక్షణ అందించడం లక్ష్యంగా ఫ్రీ ఇండియా సొసైటీ వంటి సంస్థలను స్థాపించారు.

కుల వ్యవస్థ రద్దు..

వీర్ సావర్కర్ కుల వ్యవస్థను "చరిత్రలోని చెత్తబుట్టల్లో పడవేయడానికి అర్హమైనది" అని నమ్మాడు. ఆయన కులాంతర భోజనం,  అన్ని హిందువులకు ఆలయ ప్రవేశం వంటి సామాజిక సంస్కరణలను చురుకుగా ప్రోత్సహించాడు.

సాహిత్య రచనలు..

ఆయన రచనలలో "ది ఇండియన్ వార్ ఆఫ్ ఇండిపెండెన్స్" కూడా ఉంది, ఇది 1857 తిరుగుబాటును భారతదేశపు మొట్టమొదటి వ్యవస్థీకృత స్వాతంత్ర్య పోరాటంగా పునర్నిర్వచించింది. ఇది బ్రిటిష్ కథనాలను సవాలు చేసింది. ఆయన రాసిన "హిందుత్వ: హిందువు ఎవరు?" అనే పుస్తకం హిందూత్వ భావజాలానికి పునాది వేసింది.

వేద సాహిత్య ప్రచారం..

వీర్ సావర్కర్ వేద గ్రంథాలను భారతదేశం నాగరికతకు అందించిన ప్రత్యేక సహకారంగా భావించి వాటిని అందరికీ అందుబాటులోకి తీసుకురావడానికి కృషి చేశాడు.

శాస్త్రీయ దృక్పథం & పారిశ్రామికీకరణ..

వీర్ సావర్కర్ సైన్స్, ఆధునిక పారిశ్రామిక అభివృద్ధిని సమర్థించాడు. భారతదేశం "యూరప్ కంటే 200 సంవత్సరాలు వెనుకబడి ఉంది" అని నమ్మారు. జాతీయ వృద్ధికి కీలకమైన చోదక శక్తిగా శాస్త్రీయ పురోగతిని ఆయన ప్రోత్సహించారు.

హిందూత్వ తత్వశాస్త్రం..

వీర్ సావర్కర్ హిందూ తత్వశాస్త్రాన్ని ఎంతో గొప్పగా ప్రశంసించారు.  పాటించారు.   ఆయన దీనిని భారతదేశ సాంస్కృతిక,  జాతీయ గుర్తింపుగా నిర్వచించారు. ఇది ఆధునిక రాజకీయ ఆలోచనను రూపొందిస్తుంది.

వీర్ సావర్కర్ వారసత్వం..

వీర్ సావర్కర్ వారసత్వం ఆధునిక భారతదేశాన్ని రూపొందిస్తూనే ఉంది, ఎందుకంటే ఆయన హిందూత్వ భావజాలం,  జాతీయవాదానికి చేసిన కృషి చర్చనీయాంశంగా  ఉంది. అనేక రాజకీయ పార్టీలు,  సంస్థలు ఆయన స్వావలంబన,  ఐక్య భారతదేశం అనే దార్శనికత నుండి ప్రేరణ పొందాయి. ఆయన పుస్తకాలు, ప్రసంగాలను పండితులు,  చరిత్రకారులు అధ్యయనం చేస్తున్నారు, జాతీయవాదం, సామాజిక సంస్కరణ,  స్వపరిపాలనపై ఆయన ఆలోచనల గురించి లోతుగా పరిశీలిస్తున్నారు.  ఆయన  భావజాలం స్వాతంత్ర్యానంతరం వివిధ ఉద్యమాలతో ప్రతిధ్వనించింది.

1980లలో ప్రారంభమైన నర్మదా బచావో ఆందోళన్, పర్యావరణ పరిరక్షణ,  పెద్ద ఆనకట్ట ప్రాజెక్టుల కారణంగా నిర్వాసితులైన వర్గాల హక్కులను కాపాడటం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. సావర్కర్ ప్రధానంగా సాంకేతిక పురోగతి,  జాతీయ పురోగతిపై దృష్టి సారించినప్పటికీ, అతని ఆలోచనలు స్థిరమైన అభివృద్ధి కోసం, పర్యావరణ,  సామాజిక సమస్యలతో వృద్ధిని సమతుల్యం చేయడం కోసం  ఆధునిక ఉద్యమాలలో ఔచిత్యాన్ని పొందుతాయి.

*రూపశ్రీ.