ఛత్రపతి శివాజీ మహరాజ్ ను భారత నావికాదళ పితామహుడు అని ఎందుకు అంటారంటే..!

శత్రువుల మనస్సుల్లో భయాన్ని రేకెత్తించిన నిష్ణాతుడైన వ్యూహకర్త, ఛత్రపతి శివాజీ మరాఠా సామ్రాజ్యాన్ని,  మరాఠా నావికాదళాన్ని స్థాపించిన దార్శనిక నాయకుడు. యూరోపియన్ శక్తులు సముద్రాలను నియంత్రించే సమయంలో, శివాజీ స్వావలంబన నావికా దళానికి ఒక మార్గాన్ని రూపొందించాడు, 'భారత నావికాదళ పితామహుడు' అనే బిరుదును పొందాడు. డిసెంబర్ 4న నేవీ దినోత్సవం సందర్భంగా, శివాజీని భారత నావికాదళ మార్గదర్శకుడిగా కూడా గౌరవిస్తారు. భారతదేశంలో నేవీ ఇంత దృఢంగా రూపుదిద్దుకొన్నది అన్నా.. భారత నావికాదళ విభాగంలో ఓ గుర్తింపును తెచ్చుకోగలిగి దేశానికి రక్షణ కల్పిస్తోందన్నా అదంతా ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్ చలువే.. భారత నావికాదళ పితామహుడు అని ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్ ను ఎందుకు గౌరవిస్తారో తెలుసుకుంటే..

దూరదృష్టి గల నాయకత్వం,  నావికా వ్యూహం

రాబోయే కాలంలో యుద్దాల  ప్రాముఖ్యతను అర్థం చేసుకోవడంలో ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్ చూపిన గొప్ప దార్శనికత విప్లవాత్మకమైనది. భవిష్యత్తులో యుద్ధం తీరప్రాంతాలు,  అరేబియా సముద్రాల వెంబడి ఉంటుందని శివాజీ అర్థం చేసుకున్నాడు. ఈ కారణంగా పోర్చుగీస్ కు  తన రాజ్యానికి ఉమ్మడిగా ఉన్న సిద్ధిల నుండి వచ్చే సాధారణ ముప్పుల నుండి భారతదేశ పశ్చిమ సముద్ర తీరాన్ని కాపాడటం కోసం కసరత్తులు చేశాడు. శివాజీ నావికా దళాల వ్యవస్థీకరణ సర్వతోముఖంగా,  పూర్తిగా ఈ విషయాన్ని స్పష్టం చేస్తుంది. నావికాదళం వేగవంతమైన,  బలమైన నౌకాదళాన్ని సృష్టించడం, నావికాదళానికి సురక్షితమైన లంగరులను అందించడం, వాటిని సరఫరా చేయడం, రక్షించడం, మొదలైనవి  దాడి జరిగినప్పుడు ఎదుర్కోవడంలో  శిక్షణ పొందిన నావికాదళాన్ని రూపొందించగలిగింది. ఇక్కడి నుండే శివాజీ వ్యూహాత్మక దృష్టి భారత నావికాదళం   ను అభివృద్ధి చేయడమే అంతిమం లక్ష్యం అయ్యింది.  

బలమైన నావికా దళాన్ని నిర్మించడం

శివాజీ మహారాజ్ సాధించిన అత్యంత ముఖ్యమైన విజయం శక్తివంతమైన నావికా దళాన్ని నిర్మించడం. చాలా  రకాల యుద్ధనౌకలను నిర్మించడానికి, వాటిని సమర్థవంతంగా  నిలబెట్టుకోవడానికి చాలా ఖర్చులు చేశాడు. ఈ నౌకాదళంలో వివిధ రకాల నౌకలు ఉన్నాయి.  వాటిలో ముఖ్యమైనవి..

గల్లివాట్స్: వేగవంతమైన దాడులు చేయడానికి,  నిఘా సమాచారాన్ని సేకరించడానికి ఉపయోగించే ఓడలు.  ఇవి సాధారణంగా చాలా భారీగా నిర్మించబడతాయి

గురాబ్స్: సముద్రంలో పెద్ద యుద్ధాలలో ఉపయోగించే తుపాకీతో కూడిన రెండవ పెద్ద ఓడలు. శివాజీ తన నౌకాదళానికి బలమైన ఓడల ప్రాముఖ్యతను సరిగ్గా అర్థం చేసుకున్నాడు.  అందువల్ల అతను తన దగ్గర ఉన్న నైపుణ్యం గల శిల్పులతో అధిక నాణ్యత గల కలపతో ఓడలను నిర్మించమని ఆదేశించాడు.  పదిహేడవ శతాబ్దంలో ఓడల తయారీకి అత్యంత సమకాలీన పద్ధతులను అనుసరించాడు.  దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల నుండి వచ్చిన ప్రొఫెషనల్ షిప్‌బిల్డర్లను,  సిద్దీలు,  పోర్చుగీసులను ఉపయోగించి  ఉత్తమ నౌకాదళాన్ని అందించాడు. శివాజీ ఆధ్వర్యంలో స్థాపించబడిన కేంద్రీకృత నావికా దళం ప్రపంచంలోని ఆధిపత్య యూరోపియన్ శక్తులతో సమర్థవంతంగా పోటీపడేది.

కీలకమైన నావికా స్థావరాలను ఏర్పాటు చేయడం

సురక్షితమైన,  బాగా ప్రణాళికాబద్ధమైన నావికా నౌకాశ్రయాల అవసరాన్ని గ్రహించిన శివాజీ కొంకణ్ తీరంలో అనేక కోటలు,  ఓడరేవులను అభివృద్ధి చేశాడు . వీటిలో సింధుదుర్గ్, విజయదుర్గ్ & కొలాబా నావికా కోటలు దేశవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధి చెందాయి. ఈ కోటలు బాగా నిర్మించబడ్డాయి,  సరఫరా, మరమ్మతు దుకాణాలు,  సిద్ధంగా ఉన్న రక్షణ యంత్రాలు కలిగి ఉండేలా ఏర్పాటు అయ్యాయి.

మాల్వన్ గ్రామానికి సమీపంలో ఉన్న ఒక ద్వీపంలో నిర్మించిన సింధుదుర్గ్ కోట, శివాజీ నావికా దళం బలానికి నిదర్శనం. కోట ఉన్న ప్రదేశం ద్వారా, మరాఠా నావికాదళం పశ్చిమ తీరం వెంబడి సముద్రంలో ఇతర కార్యకలాపాలను తనిఖీ చేయడానికి,  నియంత్రించడానికి మంచి స్థితిలో ఉండేది. ఈ నావికా స్థావరాలు మరాఠా నావికాదళం  నిరంతర పనితీరుకు మద్దతు ఇచ్చినందున అవి ముఖ్యమైన సరఫరా డిపోలు,  స్టేజింగ్ పాయింట్లుగా ఉండేవి.

శిక్షణ,  ఆవిష్కరణలు..

శివాజీ మహారాజ్ తన నావికా దళాల కసరత్తులు,  విన్యాసాల గురించి చాలా శ్రద్ధ వహించాడు. తన నావికులు,  నావికా అధికారులు సముద్ర పోరాటం, నావికా ధోరణి,  ఓడ సంరక్షణను అర్థం చేసుకునేలా ఆయన కఠినమైన వృత్తి శిక్షణను ఏర్పాటు చేశాడు. శిక్షణ,  నైపుణ్య అభివృద్ధిపై ఈ దృష్టి వృత్తిపరమైన,  సమర్థవంతమైన నావికాదళాన్ని నిర్మించడంలో పాత్ర పోషించింది.

శివాజీ నావికా కార్యకలాపాలలో అతనికి ప్రత్యేక స్థానాన్ని సంపాదించిపెట్టిన మరో అంశం ఆవిష్కరణ. సముద్రంలో మారుతున్న యుద్ధ స్వభావానికి అనుగుణంగా అధునాతన సాధనాలను అభివృద్ధి చేయాలని,  వ్యూహాత్మక ఆలోచనలను ఉపయోగించాలని ఆయన కోరారు.

ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్..

పూణేలోని జాగీర్‌ను మొదటిసారిగా చేపట్టి స్వతంత్ర మరాఠా పాలనను స్థాపించే ప్రయత్నం ప్రారంభించినప్పుడు శివాజీ వయసు కేవలం పదహారు సంవత్సరాలు . శివాజీకి వేగం, ఆశ్చర్యం వంటి గెరిల్లా యుద్ధ వ్యూహాలు ఉన్నాయి , అందుకే శివాజీని " పర్వత ఎలుక" అని పిలుస్తారు. అతని వ్యూహాలు అతను తన స్థానాన్ని నిలబెట్టుకుని, మొఘల్ సామ్రాజ్యం మరియు ఇతర ప్రత్యర్థులతో సహా వారి సంఖ్య,  సైన్యంతో సంబంధం లేకుండా శత్రువులను ఓడించగలిగాడు. శివాజీ నావికా దళంలో ఆ కాలానికే ఇంత కృషి చేసినందుకే.. ఈయనను భారతీయ నావికాదళ పితామహుడు అని అంటారు.

                                              *రూపశ్రీ.